Μέρες περιβαλλοντικής δικαιοσύνης
Γράφτηκε από τον/την Θεοδότα Νάντσου
Πέμπτη, 07 Φεβρουάριος 2019
6 Φεβρουαρίου 2019 - Μέρα δικαστηρίου η σημερινή. Δικάστηκαν τρεις αιτήσεις μας προς το Συμβούλιο της Επικρατείας, με τις οποίες ζητάμε ακύρωση αποφάσεων που προσβάλλουν σοβαρά το περιβάλλον.
Η πρώτη υπόθεση αφορά την εκτροπή του Αχελώου. Σε αυτό το σήριαλ που συνεχίζεται εδώ και 24 χρόνια, μάλλον βλέπουμε το τελευταίο επεισόδιο. Μαζί με άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις,[1] ζητάμε την ακύρωση των σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής Δυτικής Ελλάδας και Θεσσαλίας του 2014, τα οποία ήταν ασαφή γύρω από ενδεχόμενη συνέχιση των έργων κατασκευής του φράγματος εκτροπής στη Συκιά. Βέβαια, από τότε εγκρίθηκαν νέα σχέδια διαχείρισης για τα νερά της Θεσσαλίας και της Δυτικής Στερεάς, τα οποία δεν ανέφεραν τίποτα για την εκτροπή. Το ίδιο και το περιφερειακό σχέδιο χωροταξικού σχεδιασμού Θεσσαλίας. Φαίνεται πως σιωπηλά ο μουμιοποιημένος φαραώ της αναπτυξιακής οπισθοδρόμησης επιτέλους μας άφησε χρόνους. Να γιορτάσουμε ή είναι νωρίς ακόμα;
Η δεύτερη υπόθεση, στην οποία είμαστε ομόδικοι μαζί με τη Greenpeace, αφορά τις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι ιδιαίτερες διαδικασίες εγκρίσεων για την πρώτη φάση ερευνών που ‘φωτογραφικά’ αποφεύγουν την επιστημονική τεκμηρίωση, διαφάνεια και δημόσια διαβούλευση της υπαγωγής σε κανονική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί για εμάς σκάνδαλο. Στο δικαστικό μικροσκόπιο έχουμε τοποθετήσει το εξορυκτικό «οικόπεδο» των Ιωαννίνων και το νομικό εφεύρημα του «περιβαλλοντικού σχεδίου δράσης» μέσω του οποίου αποφεύγεται η ολοκληρωμένη εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Με αφορμή την υπόθεση των Ιωαννίνων, υποστηρίζουμε ότι η εξαίρεση της χερσαίας σεισμικής έρευνας από την υποχρέωση εκτίμησης των σοβαρών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που είναι πιθανό να προκληθούν στις χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές που χαρακτηρίζονται ως «οικόπεδα» πετρελαίων, είναι μια περιβαλλοντικά επικίνδυνη και φωτογραφικά ευνοιοκρατική πραγματικότητα.
Μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι ακόμα και εντός περιοχών του Δικτύου Natura 2000, οι εταιρίες πετρελαίου δεν υποχρεούνται να υποβάλουν τη σεισμική έρευνα[2] στην εκ των προτέρων περιβαλλοντική εκτίμηση που προβλέπεται από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία, τη στιγμή που ακόμα και περιορισμένης επίπτωσης έργα, όπως πτηνοτροφεία και υδροληψίες, υπόκεινται σε τέτοια διαδικασία. Γενικότερα όμως θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνη επιλογή τον μη αποκλεισμό της εξόρυξης υδρογονανθράκων από προστατευόμενες περιοχές, όταν άλλες δραστηριότητες, πολύ μικρότερου οικολογικού αποτυπώματος, είτε υπόκεινται σε αυστηρές ρυθμίσεις, είτε απαγορεύονται.
Η τρίτη υπόθεση αφορούσε τις άδειες για ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες. Από κοινού με τη Greenpeace και την Client Earth έχουμε καταθέσει μια σειρά από αιτήσεις ακύρωσης αδειοδοτήσεων για τις μονάδες Μεγαλόπολη Α και Β (Αρκαδία), Άγιος Δημήτριος (Κοζάνη) και την υπό σχεδιασμό νέα μονάδα Μελίτη ΙΙ (Φλώρινα). Σήμερα, δικάστηκε η υπόθεση των μονάδων Μεγαλόπολη Α και Μεγαλόπολη Β. Κάποια στιγμή, πρέπει να σταματήσουν οι ιδιαίτερα ελαστικές συνθήκες έγκρισης λιγνιτικών μονάδων και να προχωρήσει η Ελλάδα προς ένα καθαρό ενεργειακό μέλλον.
Προσφεύγουμε σε δικαστήρια ως τελευταία εναλλακτική δράσης για να διεκδικήσουμε το δίκιο του περιβάλλοντος, όταν έχουν κλείσει όλες οι άλλοι δρόμοι επικοινωνίας με τις αρμόδιες αρχές για τις καλύτερες και πιο ασφαλείς λύσεις για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Όχι, δεν διακατεχόμαστε από δικομανία. Στόχος μας είναι οι δικαστικές υποθέσεις που υποστηρίζουμε να δημιουργούν και αποδίδουν δικαιοσύνη για την αναχαίτηση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κλιματικής αλλαγής.
[1] Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και Δίκτυο Μεσόγειος SOS.
[2] Η σεισμική έρευνα σε χερσαίες περιοχές περιλαμβάνει αποψιλώσεις, πτήσεις ελικοπτέρων και διανοίξεις ελικοδρομίων, γεωτρήσεις για διάνοιξη οπών και χρήση εκρηκτικών, κίνηση οχημάτων, αλλαγή χρήσεων γης. Στις θαλάσσιες περιοχές, εξαιρετικά σοβαρές είναι οι επιπτώσεις των σεισμικών ερευνών στα θαλάσσια θηλαστικά από τη χρήση σεισμικών αεροβόλων (seismic airguns) για την πρόκληση ακουστικών πηγών, ενώ πιθανές είναι και διαταραχές στα κοράλλια και τον βυθό.