Παρασκευή, 02 Φεβρουάριος 2018

2 Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων. Άλλη μια παγκόσμια «γιορτή» που έχει καθιερωθεί για να μας θυμίσει την σημασία του γεγονότος που γιορτάζουμε, τους υγρότοπους. Καταντάει κοινότυπο, ίσως χιλιοπαιγμένο, αλλά αν κανείς δει την πραγματικότητα τότε δεν θα απορήσει γιατί επιμένουμε να αναφερόμαστε, να ενημερώνουμε και να προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες σχετικά με την αξία αυτών των οικοσυστημάτων.

Λίμνη Μπερτζάνου, Κέρκυρα, © Θάνος Γιαννακάκης / WWF Ελλάς

Γιατί, όμως, οι υγρότοποι παίζουν έναν τόσο σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και με ποιον τρόπο εξασφαλίζουν μια υψηλή ποιότητα ζωής για τον άνθρωπο;

Οι υγρότοποι είναι μεταξύ των πιο σημαντικών οικοσυστημάτων –μαζί με τα τροπικά δάση και τους κοραλλιογενείς υφάλους– από πλευράς βιοποικιλότητας και παραγωγής βιομάζας. Η αξία τους για τον άνθρωπο είναι αδιαμφισβήτητη: παρέχουν άφθονη τροφή, καθαρό νερό, καθώς και δομικά υλικά, λειτουργούν ως φίλτρα καθαρίζοντας επιβαρυντικές ενώσεις που καταλήγουν στο περιβάλλον από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, προστατεύουν από τις πλημμύρες, σταθεροποιούν την ακτογραμμή προστατεύοντας από την διάβρωση των ακτών, προσφέρουν «σπίτι» σε εκατοντάδες σπάνια είδη φυτών και ζώων, είναι περιοχές αναψυχής και ξεκούρασης. Τα παραπάνω αποκτούν ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, την συχνότερη εμφάνιση ακραίων φυσικών φαινομένων και την έλλειψη της επάρκειας νερού.

Παρ’ όλα αυτά, στη Μεσόγειο, αλλά και στην Ελλάδα συγκεκριμένα, οι υγρότοποι έχουν απολέσει πάνω από το 50% της συνολικής τους έκτασης κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα. Ειδικά από το 1975 μέχρι το 2005 στη Μεσόγειο η έκταση των φυσικών υγρότοπων έχει μειωθεί κατά 10%. Οι κυριότερες αιτίες για αυτή τη μείωση είναι η μετατροπή των υγροτοπικών εκτάσεων σε καλλιεργήσιμη γη και η αστικοποίηση.

WWF Ελλάς & προστασία των νησιωτικών υγρότοπων

Οι δράσεις του WWF Ελλάς εστιάζουν κυρίως στην προστασία των μικρών νησιωτικών υγρότοπων. Η νησιωτική Ελλάδα φιλοξενεί ένα δίκτυο από 824 φυσικούς και τεχνητούς υγρότοπους συνολικής έκτασης 100 km² που συμπεριλαμβάνονται στην απογραφή που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Προστασία των νησιωτικών υγρότοπων της Ελλάδας»^,. Παράλληλα με την απογραφή, πραγματοποιήθηκαν και ενέργειες για την προώθηση της προστασίας τους. Έτσι πάνω από 80 νησιωτικοί υγρότοποι συμπεριληφθήκαν στα χωροταξικά σχέδια των Δήμων, δημιουργήθηκε ένα Καταφύγιο Άγριας Ζωής στη Λέσβο που περιλαμβάνει 5 από τους σημαντικότερους νησιωτικούς υγρότοπους της χώρας, ενώ όλα τα στοιχεία προωθήθηκαν στις αρμόδιες αρχές και χρησιμοποιήθηκαν για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τους μικρούς νησιωτικούς υγρότοπους (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012). Ιδιαίτερα σημαντική όμως ήταν η συνδρομή στις προσπάθειες του ΥΠΕΝ για την διεθνοποίηση της αξίας των νησιωτικών υγρότοπων και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν μέσω της προώθησης ενός ψηφίσματος στην 12^η Σύνοδο Ramsar (Ουρουγουάη, 2015) για την «Διατήρηση των νησιωτικών υγρότοπων της Μεσογείου».

Δυόμιση  χρόνια μετά την έγκριση του ψηφίσματος, η προσπάθεια για την ανάδειξη της σημασίας των υγρότοπων έχει φύγει από τα στενά ελληνικά όρια και πλέον ταξιδεύει σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ως αποτέλεσμα αυτού, και υπό τον συντονισμό του WWF Ελλάς, 13 εταίροι από 9 μεσογειακές χώρες έχουν ξεκινήσει μια συνεργασία με ένα κοινό στόχο: την προστασία  των υγροτόπων στα νησιά της Μεσογείου. Το πρόγραμμα MedIsWet, όπως ονομάζεται, θα διαρκέσει συνολικά 6 χρόνια και αξιοποιώντας τη μεγάλη τεχνογνωσία του WWF Ελλάς γύρω από το ιδιαίτερο θέμα προστασίας των υγρότοπων, φιλοδοξεί να:

• καταγράψει τους μεσογειακούς νησιωτικούς υγρότοπους μέσα από εθνικές απογραφές, ακολουθώντας την ίδια μεθοδολογία που αναπτύχθηκε από το WWF Ελλάς, διαχέοντας παράλληλα τη γνώση στο ευρύ κοινό και τις δημόσιες αρχές,
• προωθήσει την αποκατάσταση τουλάχιστον ενός υγρότοπου ανά χώρα, 
• προωθήσει την προστασία των νησιωτικών μεσογειακών υγρότοπων σε εθνικό και μεσογειακό/ευρωπαϊκό επίπεδο.

Κάτω Λιμνία, Κρήτη, © Θάνος Γιαννακάκης / WWF Ελλάς

Δράσεις εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Υγρότοπων, πλέον θα πραγματοποιηθούν σε πολλές μεσογειακές χώρες όπως σε Κύπρο, Μάλτα, Κροατία, Ιταλία και Τουρκία από συνεργάτες στο πρόγραμμα MedIsWet. Προσδοκούμε τα επόμενα χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι να γνωρίσουν για την αξία αυτών των οικοσυστημάτων και πολλαπλασιαστικά, η φωνή και η δύναμή τους να φτάσει εκεί που πρέπει ώστε οι μεσογειακοί υγρότοποι (και μέσω αυτής της κίνησης και οι ελληνικοί) να προστατευτούν αποτελεσματικά. 

Διαβάστε επίσης:

http://www.wwf.gr/blog/1692-skepseis-gia-toys-ygrotopoys-apo-tin-alli-akri-toy-kosmoy

http://www.wwf.gr/news/1402-2015-06-09-11-57-02

http://www.wwf.gr/blog/2037-mediswet

Περισσότερες πληροφορίες: Θάνος Γιαννακάκης, Υπεύθυνος προγράμματος νησιωτικών υγροτόπων, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.