Τεύχος 31, Δεκέμβριος 2012

Λίγος χειμώνας πέρσι και γλυκός
γλυκύς βραστός με αραιό χαρμάνι.
Χιόνισε ζάχαρη Ζαχάρω και Σοχό
μα στο Ντομπρίνοβο του Σκουρογιάννη
(Ντομπρίνοβο το λεν οι χωριανοί
κι ας γράφουν οι ταμπέλες Ηλιοχώρι)

αρκούδες άϋπνες αλλάζανε πλευρό
και δέρνονταν τα φίδια στο Ζαγόρι.
Νύσταξε κι η αρκούδα του Χατζή
μα πώς να κοιμηθεί με πανωφόρι

αφού τη γούνα της να βγάλει δεν μπορεί
κι ας λιώνει από τη ζέστη η καημένη
γραμμένο της στο Γράμμο να καεί
κι όχι στα γουναράδικα γδαρμένη.

Λίγος χειμώνας πέρσι και γλυκός
γλυκύς πικρός σε πλαστικό κουπάκι.
Το ‘στρωσε θάνατο στη χώρα του χαμού
ετούτο το μακρύ καλοκαιράκι.

Μιχάλης Γκανάς, Άψινθος, εκδ. Μελάνι.

Το διαπιστώνουμε κάθε δυο χρόνια, όταν πηγαίνουμε στις διεθνείς συνδιασκέψεις του Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Φεύγει από τα εργαστήρια με ένα αίσθημα ανάτασης, δημιουργίας και έμπνευσης.

Έτσι και φέτος, παρακολουθήσαμε την 7η Διεθνή Συνδιάσκεψη για το Θέατρο στην Εκπαίδευση με θέμα "Δεσμοί αλληλεγγύης", που έγινε στην Ελληνογαλλική Σχολή, 23-25 Νοεμβρίου. Πολλά παράλληλα εργαστήρια από Έλληνες και ξένους του χώρου που μας μύησαν στα μυστικά του θεάτρου στην εκπαίδευση, μιας εκπαιδευτικής και συμμετοχικής διαδικασίας που δίνει φωνή στους σιωπηλούς της τάξης, της κοινωνίας, του κόσμου.

Σιωπηλή είναι και η φύση κι έτσι εμείς του χώρου της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης έχουμε πολλά να αποκομίσουμε από τις τεχνικές αυτές. Ιδίως ότι αξιοποιούν τη συμβολική γλώσσα, τη γλώσσα του σώματος και της δημιουργικής κίνησης που συχνά λέει περισσότερα από ό,τι χίλιες λέξεις και επιχειρήματα.

Επιχειρήσαμε κι εμείς ένα εργαστήριο με θέμα το οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα των προϊόντων, με αφορμή μια σοκολάτα. Τίτλος του εργαστηρίου Σοκολάτα πικρή. Περάσαμε… γλυκόπικρα. Προβληματιστήκαμε αλλά ενώσαμε τις δυνάμεις μας για να βρούμε λύσεις και αφήσαμε χώρο για γέλιο και διασκέδαση.

Με αφορμή το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Οικολογικής Εταιρείας, και μια παρουσίαση στην ενότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, καταγράψαμε και περιγράψαμε ένα πολύ ενδιαφέρον εργαστήριο που οργανώσαμε με το ΚΠΕ Δραπετσώνας στο πλαίσιο της δράσης του στη Δια Βίου Μάθηση. Ένα εργαστήριο που απευθυνόταν στην τοπική κοινωνία, περιλαμβανομένων και προσφύγων, που ενίσχυσε όχι μόνο την περιβαλλοντική συνείδηση αλλά και τους δεσμούς αλληλεγγύης της κοινότητας. Οι εικόνες ίσως μιλούν περισσότερο από κάθε περιγραφή.

… στην Αθήνα. Μια εξαιρετική έκθεση με σκελετούς από δεινόσαυρους που έχουν βρεθεί στην Παταγονία. Ανάμεσά τους σκελετός από το σαρκοφάγο Giganotosaurus carolinii, παρόμοιο σε εμφάνιση αλλά μεγαλύτερο από τον T-Rex αλλά και ένας Rebbachisaurus μήκους 17 μέτρων. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά και μια ταινία.

Το εισητήριο λογικό… 7 € για τους μεγάλους και 4€ για τα παιδιά (στα τρία παιδιά της παρέας το ένα δώρο). Θα τους βρείτε στο Κέντρο Ιππασίας στα Oλυμπιακά Ακίνητα στο πάρκο Γουδή, απέναντι από το θέατρο Badminton και θα διαρκέσει μέχρι το Μάρτιο 2013. Αξίζει μια βόλτα. Δείτε και εδώ.

Στη γη των αρπακτικών, οι λέξεις αρχίζουν να στερούνται της αξίας και του νοήματός τους… Εκεί που σμίγει το πράσινο με όλα τα χρώματα της φθινοπωρινής παλέτας, ο φωτογραφικός φακός αποδεικνύεται «τυφλός» και τα μέσα καταγραφής ανίσχυρα.

Πώς να συμπυκνώσεις σε λόγο και εικόνα την τελειομανία της φύσης, την αρχοντιά των ανοιγμένων φτερούγων των αρπακτικών πουλιών, τους ήχους των λιγοστών δυστυχώς κοπαδιών της περιοχής, τη μυστικοπάθεια της ομίχλης, την παγερή εσωστρέφεια της πρωινής πάχνης; Με τι είδους μέσα μπορεί ο άνθρωπος να καταγράψει το μεγαλείο; Πώς να μιλήσει κανείς για το δάσος της Δαδιάς; Πώς να γράψεις για αυτό, αν όχι με ένα κείμενο που είναι καταδικασμένο να αυτοκαταργηθεί;

Στο ταξίδι σε αυτή τη μοναδική γωνιά της Ελλάδας, στον Έβρο, όποια μέσα κι αν κουβαλήσεις στο σακίδιο σου, τα μόνα εργαλεία που θα σου μείνουν εν τέλει είναι οι αισθήσεις σου. Μονάχα αυτές, και μονάχα αν δεν τις έχεις απενεργοποιήσει ως περιττές στην άχρωμη αστική καθημερινότητά σου, είναι ικανές να σου προσφέρουν μια δόση του άπιαστου που ξεδιπλώνεται μπροστά σου. Η αφή των κορμών του πεύκου, της οξιάς και της βελανιδιάς. Η ακοή του καλέσματος των μπούφων και του φτερουγίσματος από μαυρόγυπες, όρνια, τσίφτες, βασιλαετούς και θαλασσαετούς. Η οσμή του βρεγμένου φθινοπωρινού χώματος και η γεύση της ομίχλης. Η όραση που πασχίζει να συλλάβει τα χρώματα, την κίνηση των φύλλων, τη σαλαμάνδρα που διασχίζει τον δασικό δρόμο. Μονάχα αυτά είναι τα εργαλεία σου και απαιτούν περίτεχνη χρήση και καλό ακόνισμα.

Πώς να μην αγαπήσεις αυτήν τη φύση; Πώς να μην ταχθείς άνευ όρων στον αγώνα για την προστασία της; Πώς να μην αντιληφθείς την ιερότητά της, ακόμη και σε εποχές που όλες οι αξίες είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, συνδιαλλαγής και οικονομικών μεγεθών; Πώς να μην υπερασπιστείς ένα από τα τελευταία οχυρά σου; Πώς να μην βρίσκεσαι εκεί για 20 χρόνια και να είσαι αποφασισμένος να παραμείνεις για άλλα τόσα;

Πηγή: To WWF στο πεδίο

Πρόσφατα το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης και η Παιδαγωγική Ομάδα του Διεθνούς Δικτύου για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη-MEdIES, διοργάνωσε ημερίδα με θέμα: "Ανθρωπογενές Περιβάλλον & Αειφόρος Διαχείριση στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ)".

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε υπό το πρίσμα της Δεκαετίας του ΟΗΕ για την ΕΑΑ (2005-2014) όπου το σχολικό έτος 2013, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, είναι αφιερωμένο στη θεματική "Ανθρωπογενές Περιβάλλον & Αειφόρος Διαχείριση". Στόχος ήταν να αναδειχθούν οι αρχές και οι προσεγγίσεις της αειφόρου διαχείρισης του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: δομημένο περιβάλλον- τοπίο- ελεύθεροι δημόσιοι χώροι, πολιτιστικοί/ αρχαιολογικοί/ιστορικοί χώροι.

Η φετινή θεματική χρονιά προσφέρει την ευκαιρία να επαναπροσεγγίσουμε στην τάξη τις ποικίλες διαστάσεις του «ανθρωπογενούς περιβάλλοντος» αναδεικνύοντας επαρκώς όλες τις διαστάσεις της αειφόρου διαχείρισης μέσα από εκπαιδευτικές προτάσεις. Ο κατάλογος των ζητημάτων που μπορεί να προκύψουν είναι μακρύς, και ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
• Η πόλη ως σύστημα & η αειφόρος διαχείριση της/ Εισροές: ενέργεια, νερό, αγαθά, κεφάλαιο, άνθρωποι, κ.λπ. / Εκροές: λύματα-απορρίμματα-εκπομπές, προϊόντα, υπηρεσίες.
• Μοντέλα ανάπτυξης οικισμών στο χρόνο - Αρχαιολογικοί χώροι - Ιστορικοί χώροι/μνημεία – Παραδοσιακοί οικισμοί, διαχείριση πόρων και υλικών & αρχιτεκτονική κληρονομιά (τι μπορούμε να μάθουμε από αυτά…)
• Μοντέλα ανάπτυξης οικισμών στο χώρο μέσα από παραδείγματα από Β. Ευρώπη, Ασία, Αρ. Εμιράτα και από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
• Σχεδιασμός: Χωροταξία, χάραξη & χρήσεις γης (οικισμοί, γεωργικές εκτάσεις, κ.α.), βιομηχανικά πάρκα, οδικοί άξονες, κ.λπ.
• Σύγχρονες προκλήσεις: δόμηση, ελεύθεροι χώροι, μεταφορές, αστικοποίηση, ρύπανση, αλλοτρίωση, παραβατικότητα-βία, ρήξη κοινωνικού ιστού, νεοάστεγοι, κ.λπ.
• Συμμετοχή του κατοίκου – πολίτη στα κοινά και τη διαχείριση της πόλης/κοινότητας του
• Δείκτες επιτυχίας / ευτυχίας: Αναθεώρηση δεικτών ΑΕΠ

Τα θέματα αυτά προσφέρονται να αποτελέσουν τον πυρήνα της ευέλικτης ζώνης στο Δημοτικό, των καινοτόμων προγραμμάτων στο Γυμνάσιο (προγράμματα Π.Ε., Α.Υ.), του project στην Α΄ Λυκείου, αλλά μπορούν εξίσου να ενταχθούν στα υπάρχοντα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών. Οι παρουσιάσεις της ημερίδας έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Μedies ενώ εδώ μπορείτε να δείτε το προτεινόμενο Εκπαιδευτικό και Υποστηρικτικό Υλικό για το θέμα. Ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός και η Γραμματεία του MEdIES σκοπεύει να ανανεώνει τη λίστα καθόλη τη διάρκεια της θεματικής χρονιάς οπότε μείνετε συντονισμένοι.

Η Πάρνηθα συνεχίζει να έχει ανάγκη τη δική μας φροντίδα, προκειμένου να αναγεννηθεί. Ήδη, τα τελευταία δύο χρόνια, καταφέραμε όλοι μαζί, μέσα από τις εθελοντικές αναδασώσεις, να φυτέψουμε περίπου 5.500 δέντρα και να περιποιηθούμε περισσότερα από 20.000.

Φέτος, ανεβαίνουμε ξανά στο αγαπημένο μας βουνό και συνεχίζουμε τις εθελοντικές αναδασωτικές εργασίες που οργανώνονται από τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, τη Δ/νση Αναδασώσεων Αττικής, το Δασαρχείο Πάρνηθας και το WWF Ελλάς.

Η πρεμιέρα μας είναι την 1η Δεκεμβρίου και θα συνεχίσουμε τις σπορές και φυτεύσεις κεφαλληνιακής ελάτης αλλά και τις περιποιήσεις των φυταρίων ελάτης και μαύρης πεύκης που φυτεύτηκαν τις προηγούμενες χρονιές.

Το πρόγραμμα εθελοντικών εργασιών έχει την υποστήριξη του Παρατηρητηρίου Πάρνηθα που αποτελείται από τον ΣΚΑΪ, την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και το WWF Ελλάς.

Πολύτιμος αρωγός σε αυτήν τη φιλόδοξη προσπάθεια είναι και φέτος το 11880 και το vrisko.gr που έχει δημιουργήσει όλη την τεχνική υποδομή για την οργάνωση των αναδασώσεων.

Δηλώστε συμμετοχή και δείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ. Μπορείτε επίσης, για επιπλέον διευκρινίσεις να επικοινωνείτε με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας στα τηλέφωνα: 210 2478540 και 210 2445226.

Παρόλο που το πρόγραμμα αναδασώσεων απευθύνεται μόνο σε ενήλικες οπότε δεν μπορείτε να έρθετε με τις τάξεις σας πιστεύουμε ότι θα είναι μια ιδιαίτερα σημαντική εμπειρία για όσους από εσάς καταφέρετε να λάβετε μέρος και σίγουρα θα μάθετε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα που θα μπορέσετε να μεταδώσετε στους μαθητές σας.

Θυμίζουμε ότι υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την Πάρνηθα (παρουσίαση και δραστηριότητες) θα βρείτε εδώ ενώ επισκέψεις στον Εθνικό Δρυμό πραγματοποιούνται με συνοδεία εξειδικευμένου προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.

Η κρίση μπορεί να μας απαλλάξει από τα κατά τεκμήριο άχρηστα αντικείμενα που ανταλλάσσουμε κάθε χρόνο για να δείξουμε την αγάπη μας. Λοιπόν καιρός να ανταλλάξουμε δώρα ουσίας. Επιστρατεύστε τα ταλέντα σας και ετοιμάστε ένα χειροποίητο δώρο.

Ζωγραφίζετε; Ζωγραφίστε ένα γυάλινο βαζάκι, έτοιμο για επαναχρησιμοποίηση, σε αριθμημένα κομμάτια μόνο βγαίνει! Μαγειρεύετε; Μια πίτα ή ένα γλυκό από τα χεράκια σας είναι ό,τι πρέπει. Δοκιμάστε να φτιάξετε ένα αυτοσχέδιο κόσμημα ή φυλαχτό. Οι αχιβάδες που βρήκατε στην παραλία, τα κουμπιά, τα κουρελάκια, οι κλωστές, λωρίδες από εφημερίδες, χάντρες και κορδόνια περιμένουν το μαγικό σας άγγιγμα. Παίξτε με τις οικογενειακές φωτογραφίες. Δημιουργήστε κολλάζ, αληθινά ή στο powerpoint ή στο photoshop και δωρίστε φανταστικά ινσταντανέ στο πρόσωπο που αγαπάτε. Γράφετε; Γράψτε ένα ποίημα ή μια μικρή ιστορία που θα παρουσιάσετε σα μικρό βιβλιαράκι με ήρωα τον παραλήπτη του δώρου. Θα το ευχαριστηθεί, εκτός κι αν του έχετε επιφυλάξει τον ρόλο του κακού!

Αντί για δώρα πείτε στην ομήγυρη των Χριστουγέννων να βάλει τον οβολό της στον κουμπαρά σας. Αποφασίστε όλοι μαζί σε ποιον κοινωφελή οργανισμό ή σε ποια οικογένεια απόρων θα τον δώσετε. Η γιορτή σας θα είναι όμορφη.

Αποφασίστε να ανταλλάξετε…ρούχα! Γιατί όχι; Θα έχει γούστο. Και οπωσδήποτε μην παρασυρθείτε από τους άλλους στα ακριβά κα άχρηστα δώρα.

Βάλτε και τα παιδιά στην ίδια διάθεση. Φτιάξτε μαζί τους τα δώρα που θα δωρίσετε. Θα μπούνε στο πνεύμα.