Το Πάντα βροντοφωνάζει όχι στη σπατάλη τροφίμων…

Καταναλώνουμε υπεύθυνα και φετος

Τα μυστικά της υπεύθυνης κατανάλωσης και της ορθής χρήσης προϊόντων είναι τελικά πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιμα για τους μικρούς φίλους του Πάντα αλλά και τους εκπαιδευτικούς τους, (που καμιά φορά παραδέχονται και οι ίδιοι ότι δεν τα γνωρίζουν), με αποτέλεσμα να υπάρχει συνέχεια του προγράμματος και για την υπόλοιπη σχολική χρονιά μέχρι τον Ιούνιο του 2014. Το πρόγραμμα "Χρησιμοποιώ Υπεύθυνα", που ξεκίνησε πριν από 2 χρόνια περίπου με την υποστήριξη του ομίλου UNILEVER, αφορά παρουσιάσεις σε σχολεία της Αττικής, καθώς και στο εργοστάσιο ΕΛΑΙΣ. Οι παρουσιάσεις στηρίζονται σε ένα ομαδικό διαδραστικό ψηφιακό παιχνίδι, μέσα από το οποίο οι μαθητές μαθαίνουν για ορθές πρακτικές κατανάλωσης στην καθημερινότητά τους.

Ήδη την προηγούμενη χρονιά πάνω από 800 παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν και περισσότερα από 1500 άτομα (συγγενείς και φίλοι) ενημερώθηκαν σε θέματα σχετικά με υπεύθυνη κατανάλωση. Ενώ από τον Οκτώβριο του 2013, σχολεία που επισκέπτονται το εργοστάσιο ΕΛΑΙΣ έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν παράλληλα με την ξενάγησή τους στο χώρο, το πρόγραμμα αυτό από το WWF.

Το γεγονός ότι καταναλώνουμε σαν να είχαμε στη διάθεσή μας δύο πλανήτες, σε συνδυασμό με βασικά ερωτήματα που έχουμε όλοι μας σε σχέση με την ορθή χρήση των προϊόντων που καταναλώνουμε, είναι δύο από τους βασικούς λόγους της εξαιρετικά θετικής αποδοχής του προγράμματος από την εκπαιδευτική κοινότητα. Το παιχνίδι συνοδεύεται από προβολή βίντεο, κινητικά παιχνίδια, καθώς και το διαγωνισμό διάχυσης συμβουλών για υπεύθυνη κατανάλωση, με βραβείο προϊόντα της συλλογής του WWF.

Αν λοιπόν το σχολείο σας βρίσκεται στην Αττική επικοινωνήστε άμεσα στα γραφεία του WWF για να το καλέσετε στο σχολείο σας, να μυηθείτε στα μυστικά της ορθής κατανάλωσης, να διασκεδάσετε μέσα από τα παιχνίδια του προγράμματος, και γιατί όχι να είστε εσείς οι τυχεροί του διαγωνισμού. (τηλ. 210 3314893, n.coutava@wwf.gr)

Το Πάντα κάνει ένα μεγάλο ταξίδι...

...για να γιορτάσει την Παγκόσμια Ημέρα υγροτόπων, την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου, διαβάζοντας ένα από τα 100+ παραμύθια που του χάρισαν οι μικροί του φίλοι πέρυσι για να συμμετέχουν στον διαγωνισμό "Υγρότοποι, μια ιστορία για το νησί μου". Το παραμύθι αυτό το εγραψαν οι μαθητές της τάξης Ε2 του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου με τη βοήθεια της φοιτήτριας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπάιδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης Ελένης Αποστολάκη. Σας θυμίζουμε ότι ο διαγωνισμός επαναλαμβάνεται και φέτος για τα σχολεία της Πάρου κια της Λέσβου.

"Μία φορά και έναν καιρό, υπήρχε ένα χελιδόνι, ο κ. Πιπίνης, που ζούσε στη Ρωσία. Όταν όμως, ήρθε ο χειμώνας αναγκάστηκε να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι για να φτάσει στην Αφρική. Το ταξίδι ήταν κουραστικό, μέχρι που μια στιγμή πετώντας πάνω από τη Θεσσαλονίκη έχασε τις δυνάμεις του και έπεσε κάτω.

Ευτυχώς, προσγειώθηκε πάνω σε άμμο. Έχασε πολύ καιρό, σχεδόν δύο εβδομάδες, επειδή είχε σπάσει το φτερό του! Όταν πήγε να φύγει, είδε και ένα άλλο χελιδόνι, την κ. Τιτίκα. Τον βοήθησε να πετάξει και άρχισε το ταξίδι για την Αφρική.

Στη διαδρομή όμως, κουράστηκαν και σταμάτησαν στη λίμνη του Κουρνά, για να ξεκουραστούν και να πιουν νερό από τη λίμνη. Εκεί συνάντησαν και άλλα πουλιά, τα οποία πήγαιναν και αυτά στην Αφρική για να ζεσταθούν, επειδή ερχόταν ο χειμώνας και κρύωναν. Στη λίμνη του Κουρνά, ο κ. Πιπίνης και η κ. Τιτίκα παντρεύτηκαν και έκαναν έναν απόγονο.

Όταν έφτασαν πια στην Αφρική γνώρισαν μία καμήλα και αποφάσισαν ότι αυτή έπρεπε να γίνει ο νονός του παιδιού τους. Και έτσι, έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα."

Το Πάντα διαβάζει

Το Παιδί και πόλη, της Φρανσουάζ Ντολτό, εκδόσεις Πατάκη, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι 75 σελίδων που διαβάζεται σε λίγη ώρα, αλλά προσφέρει αληθινή απόλαυση για όσους ενδιαφέρονται για θέματα παιδαγωγικής.

Πώς μεγαλώνει σήμερα το παιδί στην πόλη; Τι σημαίνει ότι ένα παιδί έχει πια ελάχιστες ευκαιρίες να αναπτύξει την ευφυΐα των χεριών του αλλά και να αποκτήσει εμπειρίες στον εξωτερικό χώρο; Οι γονείς προτιμούν να πάνε τα παιδιά τους παντού με το αυτοκίνητο, και στο σχολείο ακόμη κι αν είναι κοντά στο σπίτι. Είναι πιο εύκολο, πιο γρήγορο. Δεν έχουν χρόνο να μάθουν στα μικρά παιδιά πώς να κυκλοφορούν με ασφάλεια. Τα παιδιά έχουνε περισσότερες εμπειρίες καθισμένα και μπροστά στις οθόνες. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό για την ανάπτυξή τους: τη διαδικασία της ψυχολογικής, συναισθηματικής και σωματικής ανεξαρτοποίησής τους από τους γονείς;

"…στην πόλη δύσκολα μπορούν να συμπεριληφθούν εμπειρίες που άλλοτε έδιναν οντότητα στο παιδί. Τα παιδιά δεν έχουν παρά να ανοίξουν τη βρύση και το νερό να τρέξει, να γυρίσουν ένα κουμπί και η φωτιά να ανάψει. Τα πάντα μοιάζουν μαγικά! Αλλά δεν έχουν πια καμιά εμπειρία των φυσικών στοιχείων. Δεν αισθάνονται χρήσιμα και απαραίτητα στην οικογένειά τους, όπως συνέβαινε άλλοτε σε αγροτικές περιοχές, όπου ο καθένας είχε το ρόλο του. Τα παιδιά έκαναν τότε πολλά θελήματα, αυτό τους άρεσε πολύ και μάθαιναν έτσι ποιοι είναι, δουλεύοντας μέσα στην οικογένεια και βοηθώντας το γείτονα. Σήμερα στις πόλεις, οι εμπειρίες των παιδιών συνοψίζονται σχεδόν πάντα στο να βλέπουν και να ακούν. Βλέπουν τηλεόραση, βλέπουν τη μαμά να μαγειρεύει. Σήμερα πολύ λίγες μαμάδες αφήνουν τα παιδιά τους να πιάσουν μαχαίρι για να καθαρίσουν πατάτες. Τα πάντα είναι αυτοματοποιημένα. Το παιδί θα μπορούσε να είναι και δελφίνι. Κανείς δε χρειάζεται να έχει χέρια με τη ζωή που κάνουμε στις πόλεις.!"

Η συγγραφέας προβληματίζει αλλά προτείνει λύσεις, παιδαγωγική προσέγγιση που καθίσταται ακόμη πιο επίκαιρη όσο η τεχνολογία συνεχίζει να αλλάζει τη ζωή των παιδιών μας. Διαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνεις καλύτερα όχι μόνο τα παιδιά αλλά και τον εαυτό σου.

Ειδική στην ψυχανάλυση παιδιών, η Φρανσουάζ Ντολτό (1908-1968) είναι παγκοσμίως γνωστή για τις δραστηριότητες και το έργο της. Η δημιουργία του πρώτου "Πράσινου Σπιτιού" στο Παρίσι την καθιστά πρωτοπόρο: εγκαινιάζει μια πρώιμη μύηση του παιδιού στην κοινωνική ζωή.

Το Πάντα πάει... Anti-design 2014

Κάτι ενδιαφέρον, κάτι όμορφο και ανατρεπτικό συμβαίνει αυτή την εποχή στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι. Κάτι που μπορεί να δώσει πολλά ερεθίσματα στους μαθητές κάθε ηλικίας για δημιουργία, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και δράση για έναν ουσιαστικό, αντικαταναλωτικό και ευρηματικό τρόπο ζωής.

Είναι η έκθεση Anti-design 2014 στην οποία συμμετέχουν πολλοί καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες και επιμελούνται οι κυρίες Πόπη και Έρση Κρούσκα. Στόχος της έκθεσης αντικειμένων καθημερινής χρήσης και καλλιτεχνικών έργων είναι μια νέα προσέγγιση του design. "To design παραπέμπει σε κάτι μοδάτο", γράφουν οι επιμελήτριες στον κατάλογο. "Αλλά οι εποχές αλλάζουν….Στην Ελλάδα του 2013 καλούμαστε να σχεδιάσουμε το περιβάλλον μας με τα ελάχιστα. Γιατί πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε περισσότερο το μυαλό μας και τη φαντασία μας και λιγότερο το πορτοφόλι μας. Γιατί πρέπει να μάθουμε να βρίσκουμε λύσεις που σέβονται και προστατεύουν το περιβάλλον και την οικονομία. Λύσεις έξυπνες, ευφάνταστες και λειτουργικές. Που θα κάνουν τη ζωή μας καλύτερη και ευκολότερη. Που θα μας δώσουν την ικανοποίηση ότι μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι με λιγότερα πράγματα και περισσότερη αγάπη."

Δε θα μπορούσαμε φυσικά να συμφωνήσουμε περισσότερο με αυτή την άποψη. Αλλά άλλο τα λόγια και άλλο η πράξη. Και η πράξη εντυπωσιάζει σε αυτή την έκθεση. Φωτιστικά φτιαγμένα με επαναχρησιμοποιημένα και ανακυκλώσιμα υλικά φωτίζουν αληθινά μιαν άλλη ματιά στα καθημερινά μας αντικείμενα. Μπουκάλια, προφυλακτήρες ποδηλάτου, τρίφτες τυριού, το πλαστικό «σουρωτήρι» του κάδου για το στράγγισμα της σφουγγαρίστρας, εξαρτήματα πλυντηρίων και χίλια δυο άλλα αντικείμενα μεταμορφώνονται σε φωτιστικά δαπέδου που θα ζήλευαν και τα πιο πλούσια σπίτια.

Καναπέδες και ξύλα πεταμένα στο δρόμο γίνονται μοντέρνο καθιστικό ενώ οι μαύρες μεγάλες κλασικές σακούλες σκουπιδιών πλέκονται βελονάκι και φτιάχνουν κουρτίνες! Λεπτές φλούδες από τα αλουμινένια κουτάκια των αναψυκτικών γίνονται «κάδρα» που αναπαριστούν σκηνές από τη ζούγκλα. Σπασμένα γυαλιά διαφόρων χρωμάτων, πιάτα και μαχαιροπήρουνα γίνονται ο χρωστήρας ενός τρισδιάστατου έργου τέχνης, σχόλιο πολυεπίπεδο για τη διατροφή και τις καταναλωτικές μας συνήθειες. Μεταλλικές κατασκευές που απλώς αξιοποιούν το κενό γίνονται το γυμναστήριο του σπιτιού μας, θήκες ή άλλα χρηστικά αντικείμενα. Και πολλά άλλα υλικά ευτελή, που περνάνε απαρατήρητα ή καταλήγουν στα σκουπίδια, γίνονται, στα χέρια των καλλιτεχνών υπέροχα αντικείμενα ενός άλλου design, ενός άλλου lifestyle.

Προτείνουμε να επισκεφθείτε την έκθεση, να πάρετε ιδέες, εσείς και οι μαθητές σας, να μελετήσετε τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι καλλιτέχνες, να φωτογραφίσετε και να σχολιάστε τα έργα και στη συνέχεια να φτιάξετε τις δικές σας συνθέσεις. Τη δική σας έκθεση. Ή, και γιατί όχι, τα δικά σας χρηστικά αντικείμενα και έπιπλα που θα χρησιμοποιήσετε στο σχολείο. Και στη συνέχεια διαλέξτε μια δράση από εδώ.

Το Πάντα λέει το νερό νεράκι

Μαζί με το αφιέρωμα που θα κάνετε στην Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, αφιερώστε λίγο χρόνο και στο νερό και τη σημασία του. Ξεκινήστε από κάτι που θα βλέπουν οι μαθητές σας σίγουρα για πρώτη φορά: το λογαριασμό νερού του σχολείου! Ολόκληρο μάθημα μπορείτε να στήσετε με βάση τον λογαριασμό σας: Σε τι μονάδα μετριέται το νερό; Πόσα λίτρα είναι ένα κυβικό μέτρο νερού; Πόσα κυβικά ξόδεψε το σχολείο; Σε πόσο διάστημα; Πόσο καταναλώνει κάθε μέρα το σχολείο; Πόσο κάθε μαθητής; Πώς κρίνετε την κατανάλωση νερού του σχολείου;

Μπορεί να βρεθείτε προ εκπλήξεων! Σε ένα σχολείο που κάναμε την άσκηση, ο λογαριασμός ήταν 6.000 ευρώ! Προφανώς οφειλές από το παρελθόν; Σε κάθε περίπτωση οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν και ζήτησαν να μάθουν περισσότερα. Όταν ζητήσαμε, μετά από σχετικό εκπαιδευτικό εργαστήριο, να φιλοτεχνήσουν μια αφίσα για την εξοικονόμηση νερού στο σχολείο, ένας μαθητής είπε: "Δε χρειάζεται αφίσα. Θα κολλήσουμε τον λογαριασμό στον τοίχο και θα καταλάβουν!".

Και φυσικά όσοι από εσάς είσαστε ήδη εγγεγραμένοι ή θέλετε να γραφτείτε στην "Καλύτερη Ζωή" μπορείτε να κάνετε τη δράση "Νερό στο παγούρι κι όχι στο πλαστικό μπουκάλι" για να γιορτάσετε την Παγκόσμια Ημέρα Νερού στις 22 Μαρτίου!

Το Πάντα στο 3ο ΔΣ Καματερού

Τα σχολεία που κάνουν μικρά θαύματα είναι πολλά. Δε σταματάνε όμως να μας εκπλήσσουν όλο και περισσότερα σχολεία με τις ιδέες τους και την τόλμη τους. Ένα από αυτά είναι το 3ο Δημοτικό Σχολείο Καματερού που επισκεφθήκαμε τις προάλλες για ένα εργαστήριο "Καλύτερης ζωής".

Θαυμάσαμε τους λαχανόκηπούς τους, τα γεννήματα του οποίου γίνονται λαχταριστές χορτόπιτες και άλλα καλούδια. Εντυπωσιαστήκαμε από την παρασκευή σαπουνιού που έκαναν οι μαθητές με το βοήθεια του δασκάλου τους. Δεν είδαμε τη διαδικασία αλλά πήραμε δώρο σαπούνι μοσχομυριστό και χειροποίητο. Θα ξαναφτιάξουν, λέει, τόσο τους άρεσε! Φαντάζεστε την τάξη να μετατρέπεται σε ένα σωστό μικρό σαπωνοποιείο; Πώς να μην την αγαπήσουν οι μαθητές! Μπράβο παιδιά και δάσκαλοι!

Και μια παράκληση: όταν κάνετε τόσο πρωτότυπες δράσεις, καταγράψτε τη διαδικασία, φωτογραφίστε τα στάδια και στείλτε τα και σε μας, να τα ανεβάσουμε στο "Καλύτερη Ζωή" ή εγγραφείτε για να τα ανεβάσετε οι ίδιοι και να σας μιμηθούν και άλλοι. Αναγνωρίζοντας φυσικά πάντα τα πνευματικά δικαιώματα της δράσης!

Το Πάντα εμπνέεται

Το Πάντα παραβρέθηκε σε μία εξαιρετική εκδήλωση με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Πέτρου Χαραβιτσίδη ‘Χτίζοντας ένα δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο’, από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Ο συγγραφέας, δάσκαλος σε δημοτικό σχολείο της Αθήνας με αυξημένο ποσοστό αλλοδαπών, καταγράφει και μελετά σε αυτό το βιβλίο τις σημαντικές πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν στο συγκεκριμένο σχολείο με μεγάλο ποσοστό αλλόγλωσσων μαθητών, από όλη την εκπαιδευτική κοινότητα για την ομαλή συνύπαρξη όλων των παιδιών και την θετική αντιμετώπιση των αλλαγών της σχολικής καθημερινότητας.

Όπως ακούστηκε και στην παρουσίαση, το ενδιαφέρον για αυτό το βιβλίο είναι ότι αποτελεί ένα μεθοδολογικό εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς, για το πώς μπορούν να σκεφτούν και να σχεδιάσουν διαφορετικά το αναλυτικό πρόγραμμα, να δημιουργούν αντί να εφαρμόζουν απλά μετά από μία επιμόρφωση, να καταστήσουν τους μαθητές κριτικούς αναγνώστες της κοινωνίας.

Μέσα από την προσπάθεια να αλληλεπιδρά όλη η σχολική κοινότητα, μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, με την καθοδήγηση μίας δυναμικής και αποφασισμένης διευθύντριας, και την ενεργοποίηση συμμετοχικών διαδικασιών στο σχεδιασμό του εκπαιδευτικού προγράμματος και στη λήψη αποφάσεων, είναι εφικτό το όραμα ενός δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου, το σχολείο του μέλλοντος που θέλουμε.

Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και συγκινητική από το ίδιο το βιβλίο, ήταν η ατμόσφαιρα που επικρατούσε στη διάρκεια της παρουσίασης. Μια αίθουσα κατάμεστη στο Ινστιτούτο Γκαίτε, από φοιτητές παιδαγωγικών, μαθητές του δημοτικού σχολείου της εποχής που περιγράφει ο συγγραφέας, γονείς, εκπαιδευτικοί, η διευθύντρια του σχολείου, φίλοι και γνωστοί, ένα κοινό που παρακολουθούσε με κατάνυξη την κατάθεση των εμπειριών, των αγώνων για ουσιαστικό έργο, των έντονων βιωμάτων, το ζωντανό παράδειγμα. Κοινό αίσθημα όλων η αναγνώριση για τη δυναμική και τις δυνατότητες της εκπαιδευτικής κοινότητας όταν αυτή συνεργάζεται, συν-αγωνίζεται και στοχεύει στο να κάνει πράξεις στην καθημερινότητα για μια καλύτερη κοινωνία!

Βρες το όνομα μου και το σπίτι μου

Αν δεν έχεις όνομα δεν υπάρχεις! Γι αυτό ο Θεός από τα πρώτα πράγματα που έκανε στις επτά ημέρες της Δημουργίας του κόσμου ήταν η ονοματοδοσία! Ένα ευχάριστο παιχνίδι λοιπόν για παιδιά νηπιαγωγείου, δημοτικού αλλά και γυμνασίου (με την κατάλληλη προσαρμογή στην εκφώνηση) είναι η αντιστοίχιση του ονόματος ενός απειλούμενου είδους με την εικόνα του και τον βιότοπό του.

Προτείνουμε τα είδη που μπορούν παιδιά και τάξεις και σχολεία να υιοθετήσουν συμβολικά και να στηρίξουν το WWF. Εσείς φυσικά μπορείτε να προσαρμόσετε και να αξιοποιήσετε τα δεδομένα για τους δικούς σας εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Συνεχίστε τη συζήτηση: μπορείτε να φανταστείτε πόσα νέα είδη ανακαλύπτονται κάθε μέρα; (15.000 περίπου, δες εδώ). Πώς ονομάζουμε ένα νέο είδος; Γιατί έχουν δυο λατινικά ονόματα τα είδη; Είναι πάντα ίδια (ρωτάνε πολλοί μαθητές που ξέρουν τη Monachus monachus και την Caretta caretta). Τι είναι είδος; Πότε έχουμε ένα νέο είδος και πότε ένα υπο-είδος; Πώς εργάστηκε ο Θεόφραστος και ο Αριστοτέλης στην αναγνώριση και ταξινόμηση ειδών χλωρίδας και πανίδας; Χίλια δυο μπορείτε να συζητήσετε, να ερευνήσετε, να κάνετε project, ερευνητική εργασία στο λύκειο!

Το ερέθισμα θα το βρείτε εδώ.