Τεύχος 26, Ιούλιος 2012

Τι σχέση μπορεί να έχει το φαινόμενο του θερμοκηπίου με την… τσέπη μας; Κι όμως με αυτό το πολύ απλό παιχνίδι οι μαθητές σας θα έχουν την ευκαιρία να διασκεδάσουν μαθαίνοντας ότι εξοικονομώντας ενέργεια εξοικονομούμε και χρήματα. Θα χωριστούν σε δύο ομάδες: τους καταναλωτές και τους τραπεζίτες και οι πρώτοι θα κληθούν να "πρασινίσουν" έναν συμβολικό πλανήτη/δέντρο με τις πράξεις τους, ενώ οι δεύτεροι θα τους ανταμοίβουν για αυτές. Τα ποσά που αντιπροσωπεύουν το ετήσιο κέρδος από τις συγκεκριμένες πράξεις είναι πραγματικά και μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά και εδώ.

Με αφορμή το σεμινάριο για εκπαιδευτικούς με θέμα τη Βιποικιλότητα που κάναμε στις 22 Μαίου στον Πολυχώρο των εκδόσεων Μεταίχμιο, η Δρ. Παναγιώτα Μαραγκού, Συντονίστρια Δράσεων Επιστημονικής Τεκμηριώσης του WWF, ετοίμασε μια ωραία παρουσίαση. Τι εστί βιοποικιλότητα, ποια είναι η βιοποικιλότητα της Ελλάδας, σε τι μας χρησιμεύει η βιοποικιλότητα, από τι απειλείτα, τι είναι τα είδη-εισβολείς και άλλα πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα απαντώνται στην παρουσίαση. Εργαστήρια και δραστηριότητες για τη βιοποικιλότητα και την εξέλιξη της ζωής στη Γη, μπορούμε να κάνουμε πάντα στο σχολείο, στην αυλή, στο άλσος της γειτονιάς, στο δάσος, τον υγρότοπο ή την ακτή της περιοχής σας. Καλέστε μας αφού περιηγηθείτε στο υλικό μας.

Μπορεί όλοι να έχουμε ακούσει τη γνωστή παροιμία, ωστόσο πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται η αλίευση και κατανάλωση κολιού κατά την περίοδο αναπαραγωγής του, δηλαδή τον Αύγουστο; Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς, η αλίευση και κατανάλωση ψαριών σε λάθος εποχή και κάτω από τα επιτρεπόμενα μεγέθη είναι από τους βασικούς λόγους μείωσης των ιχθυαποθεμάτων στις ελληνικές θάλασσες.

Εν όψει του καλοκαιριού το WWF Ελλάς ξεκινά εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την υπεύθυνη κατανάλωση ψαριών. Στο πλαίσιο της εκστρατείας δημιουργήθηκε ένα εύχρηστο εργαλείο με συμβουλές και προτάσεις για τους καταναλωτές. Στο Fishtips,παρουσιάζονται κάποια από τα πιο εμπορικά ελληνικά ψάρια, τα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη προς κατανάλωση, όπως αυτά ορίζονται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, και η εποχή αναπαραγωγής τους (όπως αυτή προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας).

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 82% των ιχθυοαποθεμάτων στη Μεσόγειο είναι υπεραλιευμένο. Στην Ελλάδα πολλά είδη ψαριών και θαλάσσιων οργανισμών έχουν υπεραλιευθεί, με αποτέλεσμα σε μερικές περιπτώσεις να έχουν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην μπορούν πλέον να αναπαραχθούν και να διατηρήσουν τους πληθυσμούς τους σε ικανοποιητικά επίπεδα. Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι η αλίευση ψαριών κατά την περίοδο αναπαραγωγής τους όταν αυτά είναι "αυγωμένα" και δεν έχουν προλάβει να γεννήσουν, αλλά και νεαρών ψαριών που δεν έχουν προλάβει ακόμα να αναπαραχθούν. Επίσης, κάποια είδη, όπως η γόπα και ο σαργός, αλλάζουν φύλο στην πορεία της ζωής τους, οπότε είναι εξαιρετικά σημαντικό να ωριμάσουν για να αναπαράγονται οι πληθυσμοί τους.

Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1967/2006 για τη Μεσόγειο, αλλά και η εθνική νομοθεσία ορίζουν το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος για τα αλιεύματα που καταναλώνουμε. "Παρόλο που η προστασία των ιχθυοαποθεμάτων αποτελεί ευθύνη της πολιτείας, η εφαρμογή της νομοθεσίας είναι ελλιπής, ενώ δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα διαχειριστικά μέτρα για την προστασία τους", δηλώνει ο Γιώργος Παξιμάδης, υπεύθυνος θαλασσίων προγραμάτων του WWF Ελλάς. "Ένα αυτονόητο βήμα θα ήταν να μην υπάρχει αλιευτική δραστηριότητα σε περιοχές και κατά τις εποχές που συγκεντρώνονται νεαρά ψάρια ή που αναπαράγονται ενήλικα", τονίζει ο κ. Παξιμάδης.

Οι βασικές συμβουλές προς τους λάτρεις του ελληνικού ψαριού, όπως αυτές παρουσιάζονται στο Fishtips είναι οι εξής:

• Αποφεύγουμε την κατανάλωση νεαρών ψαριών και αλιευμάτων κάτω από το επιτρεπόμενο μέγεθος.
• Αποφεύγουμε την κατανάλωση ψαριών κατά την εποχή της αναπαραγωγής τους.
• Αποφεύγουμε την κατανάλωση προστατευόμενων (και άρα παράνομων) και απειλούμενων ειδών θαλάσσιων οργανισμών.

...με τη Σφραγίδα Καλής Πρακτικής της δράσης Μάθηση 2.0 plus στον διαγωνισμό καλών πρακτικών με αξιοποίηση διαδικτυακών εργαλείων και κοινοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης Η δράση Μάθηση 2.0 plus φιλοδοξεί να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο η δικτύωση νέων και ενηλίκων, εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων, καθώς και οι καλές πρακτικές και καινοτομικές πρωτοβουλίες των νέων μπορούν να ενισχύουν την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Το WWF Ελλάς με τον εορτασμό της φετινής Ωρας της Γης βρίσκεται ανάμεσα στους αποδέκτες της σφραγίδας καλής πρακτικής που απένειμε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Επικοινωνίας.

Για την Ώρα της Γης φέτος το WWF Eλλάς αξιοποίησε την κοινότητα του Facebook για να κινητοποιήσει τους πολίτες και τα σχολεία ζητώντας τους, εκτός από το καθιερωμένο σβήσιμο των φώτων, να προτείνουν τι είναι αυτό που αξίζει να προστατευτεί στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. "Αξίζει να σώσουμε…" ήταν το σύνθημα. Οι πολίτες έπρεπε να συμπληρώσουν την πρόταση λαμβάνοντας υπόψη και αξιολογώντας όχι μόνο τη φυσική κληρονομιά αλλά και ευρύτερα τα πολιτισμικά κοιτάσματα της περιοχής τους. "Σε μια εποχή βαθιάς κρίσης, πού πρέπει να οχυρωθούμε; Πού να ψάξουμε για το πολύτιμο αντίδοτο στην απαισιοδοξία; Θα λέγαμε, εκεί που βρίσκονται οι πηγές της ζωής. Για εμάς αυτός ο τόπος είναι η ελληνική φύση, με τις αμέτρητες εναλλαγές της. Σήμερα πολλοί μπορεί να θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος "πολυτέλεια". Είμαστε από την απέναντι πλευρά. Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Μπορούμε να σώσουμε το περιβάλλον και ό,τι μας δίνει αυτό. Μπορούμε να σώσουμε "τη σκιά", "το μέλι", "την εκδρομή", "το λάδι", «την υπερηφάνεια".

Πενήντα σχολεία έλαβαν μέρος στέλνοντας τα έργα τους ψηφιακά. Τα σχολεία παρακινήθηκαν να συμβουλευτούν και τις αντίστοιχες δράσεις για την Ώρα της Γης σε άλλες χώρες. Ας σημειωθεί ότι η εκπαιδευτική κοινότητα, τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εκτιμούν ιδιαίτερα τις ευκαιρίες που τους δίνονται να συμμετέχουν σε δράσεις με νόημα ως επιστέγασμα μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτό ακριβώς πέτυχε η Ώρα της Γης. Πραγματώνεται έτσι και η παιδαγωγική αρχή «σχολεία ανοιχτά στην κοινωνία».

Η δράση της Ώρας της Γης πλαισιώθηκε, εκτός από το παιδαγωγικό υλικό και με επισκέψεις στα σχολεία, με διαδραστικό παιχνίδι υπολογισμού του αποτυπώματος άνθρακα, με συμβουλές για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στην καθημερινή ζωή με διαγωνισμούς και με εκδηλώσεις σε επίπεδο γειτονιάς (συγκεντρώσεις των πολιτών για να γιορτάσουν την Ώρα της Γης στο «σκοτάδι» έγιναν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας). Γενικά η Ώρα της Γης, σε αντιδιαστολή με τις Παγκόσμιες Ημέρες, είναι επιστέγασμα μιας συνεχούς προσπάθειας μάθησης και αλλαγής συνηθειών.

Μια κοινότητα μάθησης οφείλει να είναι και μία κοινότητα δράσης. Η κοινότητα του facebook του WWF αξιοποίησε άριστα την Ώρα της Γης ώστε να μάθει ο ένας από τον άλλον, να εμψυχώσει ο ένας τον άλλον, και όλοι μαζί να στείλουν ένα περιβαλλοντικό αλλά και πολιτικό μήνυμα στους παγκόσμιους ηγέτες. Ο παγκόσμιος ιστός πρέπει να "σκέφτεται" σε πλανητικό επίπεδο και προς όφελος την ανθρωπότητας.

3 Ιουλίου στην κατασκήνωση Παιδική Πολιτεία, στο Καπανδρίτι με παιχνίδια για τη θάλασσα,

7-9 Ιουλίου στο Θερινό Πανεπιστήμιο της Ιθάκης, όπου η Ελένη Σβορώνου θα διδάξει τη μέθοδο project στο πεδίο,

23-24 Ιουλίου στο Θερινό Σχολείο για τον ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό σχεδιασμό σε νησιωτικό περιβάλλον που διοργανώνει το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στη Ζάκυνθο,

και τέλος, 30-31 Ιουλίου στο Θερινό Σχολείο για την Αειφορική Τουριστική Ανάπτυξη σε Νησιωτικές Παράκτιες Προστατευόμενες Περιοχές που διοργανώνει το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στη Ζάκυνθο.

Ήρθε η ώρα για διακοπές; Aν ναι, τότε οργανώστε τις εξορμήσεις σας σε ένα από τα πανέμορφα μέρη της Ελλάδας! Ταξιδέψτε στις ελληνικές θάλασσες και βουτήξτε στο απέραντο γαλάζιο... Ανακαλύψτε καλά κρυμμένα μονοπάτια στα δάση μας και γνωρίστε μοναδικές ομορφιές της ελληνικής φύσης.... Εσείς φροντίστε για την καλή παρέα και κρατήστε τη διάθεση σας σε υψηλά επίπεδα, εμείς φροντίζουμε για όλα τα υπόλοιπα...

Πετσέτες θαλάσσης από 100% βαμβάκι σε τέσσερα υπέροχα χρώματα θα δίνουν χρώμα στις θαλασσινές σας εξορμήσεις... Η εξαιρετική ποιότητα της Nef-Nef εγγυάται για τις πιο τρυφερές αγκαλιές μετά τη βουτιά σας! Τσάντες από organic cotton και από jute είναι η φυσική επιλογή για να πάρετε μαζί τα απολύτως απαραίτητα και να φέρετε πίσω μόνο ευχάριστες αναμνήσεις! ...και φυσικά μην ξεχάσετε το καπέλο και το t-shirt σας: ο ήλιος παραμονεύει!

Προϊόντα WWF μπορείτε να βρείτε στα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης Λεμπέση 21, καθημερινά εκτός Σαββάτου & Κυριακής, στο γραφείο του WWF στη Δαδιά και σε επιλεγμένα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Με τις αγορές σας γίνεστε συμμέτοχοι στην προσπάθεια μας να κρατήσουμε τον πλανήτη ζωντανό. Σας ευχαριστούμε!

Τα Εκπαιδευτήρια Δούκα οργάνωσαν ένα πολύ εμπνευσμένο διαγωνισμό παραμυθιού για τα παιδιά του δημοτικού. Μία πτυχή του διαγωνισμού αφορούσε παραμύθια με θέμα το περιβάλλον. Είχαμε την τιμή να είμαστε στην κριτική επιτροπή. Εντυπωσιαστήκαμε από την ποιότητα των ιστοριών που έγραψαν τα παιδιά και από την εμβάθυνση σε πολύπλοκα περιβαλλοντικά προβλήματα. Ταυτόχρονα τα κείμενα είχαν φρεσκάδα, χιούμορ, δράση, αίσιο τέλος, ό, τι χρειάζεται ένα καλό παραμύθι που, ας μην ξεχνάμε, λέει πάντα την αλήθεια!

Εντυπωσιακά μεγάλη ήταν η επισκεψιμότητα του blog όπου ανέβηκαν τα παραμύθια για να ψηφίσουν οι επισκέπτες το καλύτερο.

Η Βαρβάρα Περρή που κέρδισε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό οικολογικού παραμυθιού γράφει στην όμορφη ιστορία της: "Όμως ένας άνθρωπος πολύ εγωιστής είπε: "Τι με νοιάζει για την γη μας; Εγώ είμαι υγιής!". Πολύ ωραία επισημαίνει πόσο αδύνατο είναι να είσαι υγιής όταν η γη δεν είναι. Διαβάστε όλη την ιστορία εδώ.

Τα παραμύθια των νικητών θα βγούνε σε e-book από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο "Ζωντανός Πλανήτης 2012", η κυριότερη έκθεση για την κατάσταση υγείας της Γης συντάσσεται κάθε δύο χρόνια από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF σε συνεργασία με τη Ζωολογική Εταιρία του Λονδίνου και το Παγκόσμιο Δίκτυο Aποτυπώματος (Global Footprint Network). Σύμφωνα με αυτή την τακτική παρακολούθηση του οικολογικού αποτυπώματος της ανθρωπότητας, από το 1970 έως σήμερα καταγράφεται μείωση των ειδών κατά σχεδόν 30%, με τα τροπικά είδη να έχουν δεχτεί το ισχυρότερο πλήγμα – 60% μείωση σε λιγότερο από 40 χρόνια. Οι απαιτήσεις μας σε φυσικούς πόρους είναι πλέον μη βιώσιμες.

"Ζούμε σαν να είχαμε στη διάθεσή μας έναν έξτρα πλανήτη. Χρησιμοποιούμε διπλάσιους φυσικούς πόρους από αυτούς που μπορεί να παράγει η Γη και, αν δεν αλλάξουμε τροχιά, το 2030 θα χρειαζόμαστε περισσότερους από 2 πλανήτες για να καλύψουμε τις ανάγκες μας", τονίζει ο Τζιμ Ληπ, Διευθυντής του WWF International.

Η έννοια του οικολογικού αποτυπώματος παραμένει επίκαιρη και εξαιρετικά χρήσιμη στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Δείτε γραφήματα με τις χώρες με το υψηλότερο οικολογικό αποτύπωμα και άλλα στοιχεία για να αξιοποιήσετε στα εκπαιδευτικά σας προγράμματα.