Το 2010 ήταν το Έτος Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και ένα δικαίωμα «τρίτης γενιάς» που συχνά ξεχνάμε είναι το δικαίωμα στο περιβάλλον, το δικαίωμα σε καθαρό περιβάλλον και στους πόρους που μας παρέχει το περιβάλλον, στον ίδιο τον ανοιχτό χώρο, το δικαίωμα να έχουν και τα παιδιά μας πρόσβαση σε ένα αντίστοιχο περιβάλλον.

Στην ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο, στη γωνιά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης έχετε τώρα την ευκαιρία να βρείτε υλικό για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον βασισμένο στη δραστηριότητα «Κάνε ένα βήμα μπροστά», που περιέχεται στο εκπαιδευτικό πακέτο «Compassito» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Με βάση αυτή τη δραστηριότητα δημιουργήσαμε μια σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα την κλιματική αλλαγή και τις ανισότητες που προκαλεί στην απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την κλιματική αλλαγή και το δικαίωμα στη στέγη και το δάσος και το δικαίωμα στα οφέλη του δάσους.

Τα παιδιά καλούνται να εξετάσουν τις δικές τους απόψεις και στάσεις και να δουν πώς η καθημερινότητά τους επηρεάζει παγκόσμια ζητήματα όπως η παγκοσμιοποίηση, η διαφορετικότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, οι αλληλεπιδράσεις και η αειφόρος ανάπτυξη.

…τις εντυπώσεις του εθελοντή μας Μιχάλη Περιβολάρη από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του WWF Ελλάς «Η ιστορία των πραγμάτων», που έγινε στο πλαίσιο της Δύναμης του 10.

«Ο στόχος του προγράμματος είναι να προβληματίσει τα παιδιά ώστε να αντιληφθούν πως πίσω από την αγορά ενός προϊόντος υπάρχει ένας τεράστιος, αθέατος κόσμος, που έχει σχέση με την παραγωγή και την απόρριψή του και ο οποίος έχει μεγάλες επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην κοινωνία και στην υγεία μας. Οι εντυπώσεις από την εκτέλεση του προγράμματος είναι πως τα παιδιά, παρότι έχουν αποκτήσει αρκετές γνώσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, δύσκολα απαντούν σε ερωτήσεις που έχουν σχέση με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον οικείων καθημερινών αντικειμένων. Παρουσιάζοντας ως παράδειγμα τον κύκλο ζωής ενός αλουμινένιου κουτιού, ανακαλύπτουν πόσα κρυμμένα στάδια υπάρχουν στην παραγωγή του και πόσοι φυσικοί πόροι χρειάζονται επιπλέον, πέρα από τους αυτονόητους. Το ενδιαφέρον των παιδιών στο εργαστήριο παραμένει αμείωτο, αφού συμμετέχουν διαρκώς, μέσα από παιχνίδια, ερωτήσεις, διαδραστικές παρουσιάσεις δεδομένων, κουΐζ, παραδείγματα και εργαστήρια μελέτης περιπτώσεων. Ως αποτέλεσμα, αφομοιώνουν παίζοντας δύσκολες έννοιες, όπως ο κύκλος ζωής των προϊόντων και το οικολογικό αποτύπωμα. Έτσι εφοδιάζονται με τα κατάλληλα εργαλεία, που τα κάνουν να ανυπομονούν να δημιουργήσουν με το δικό τους τρόπο τον κύκλο ζωής άλλων καθημερινών αντικειμένων. Η διαπίστωση πως η ανακύκλωση δεν είναι η μόνη λύση στο πρόβλημα είναι άλλο ένα από τα στοιχεία που προβληματίζει στο τέλος του προγράμματος, όπου αναφέρεται ο κανόνας του RRR (reduce, reuse, recycle = μείωση, επανάχρηση, ανακύκλωση) και τα κάνει να σκεφτούν διαφορετικά για τα αντικείμενα που χρησιμοποιούν καθημερινά».

6 Μαΐου, στο 2ο Φεστιβάλ Εθελοντικών Οργανώσεων Δασοπροστασίας – Πυρόσβεσης και Διάσωσης, που θα πραγματοποιηθεί στο Θέατρο Βράχων (Μελίνα Μερκούρη) του Δήμου Βύρωνα στις 6-7-8 Μαΐου 2011 και διοργανώνεται από τους εθελοντές του Κέντρου Προστασίας Δασών & Φυσικού Περιβάλλοντος του Δήμου Βύρωνα. Το φεστιβάλ περιλαμβάνει ενημερώσεις-επιδείξεις, ημερίδα για το δάσος, αγωνίσματα σχετικά με τις δράσεις των εθελοντικών ομάδων δασοπροστασίας – πυρόσβεσης και διάσωσης. Το Πάντα θα συμμετέχει με εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία σχετικά με το δάσος.

7 Μαΐου, στη Θεσσαλονίκη, για συνάντηση με εθελοντές μας που θα ασχοληθούν με την περιβαλλοντική εκπαίδευση στη συμπρωτεύουσα. Αν θέλετε να βοηθήσετε κι εσείς ελάτε σε επαφή μαζί μας.

10 Μαΐου, στο Αισθητικό Δάσος Καισαριανής, στο σεμινάριο για εκπαιδευτικούς που συνδιοργανώνει με τα γραφεία περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της Α΄ και Β΄ Διεύθυνσης Α/βάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας. Οι εκπαιδευτικοί θα απολαύσουν ένα υπέροχο περιβαλλοντικό μονοπάτι, που επιφυλάσσει κυνήγι θησαυρού και παιχνίδια ανακάλυψης της φύσης. Από τις 15:30 και μέχρι το λιόγερμα.

9 Μαΐου, στην Ελληνογερμανική Σχολή, για την τελετή απονομής βραβείων στους μαθητές που πήραν μέρος σε λογοτεχνικό διαγωνισμό με θέμα το σχολείο του μέλλοντος. Το Πάντα είχε συντονίσει σχετικό εργαστήριο δημιουργικής γραφής.

9 Μαΐου, στα Εκπαιδευτήρια Κωστέα Γείτονα, για ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής για εφήβους με θέμα το αειφόρο σχολείο.

11-12-13 Μαΐου, στο Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, συμμετέχοντας στο τριήμερο «Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης» του Υπουργείου Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης, που διοργανώνει το Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Γ΄ Διεύθυνσης Α/βάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας για τα δημοτικά σχολεία της περιοχής. Το θέμα του εργαστηρίου μας: «Ενέργεια και Κλιματική Αλλαγή». Από τις 9:00 π.μ. ως τη 13:30.

26 Μαΐου, στην Αρχαία Αγορά, με εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά της Δ’ δημοτικού, με θέμα τα φυτά, τους μύθους και τη σχέση φύσης και αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

Ή, για να τα λέμε πιο σωστά, διαγωνίζεται σε ένα λίγο διαφορετικό πρωτάθλημα που λέγεται ΠΕΞΕ. Με απώτερο σκοπό, λοιπόν, την ενεργοποίηση όλων των πολιτών για την επίτευξη του κοινού μας στόχου, το WWF Ελλάς παίρνει την πρωτοβουλία και, σε συνεργασία με την helesco, συνδιοργανώνει φέτος το Πρωτάθλημα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΠΕΞΕ). Το «ΠΕΞΕ» υποστηρίζεται από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ευφυής Ενέργεια–Ευρώπη» και διοργανώνεται σε 10 διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι ακριβώς, όμως, είναι το «ΠΕΞΕ»; Πρόκειται για ένα διαγωνισμό μεταξύ νοικοκυριών από όλη την Ευρώπη, στο τέλος του οποίου θα αναδειχθεί η εθνική ομάδα εκείνης της χώρας που πέτυχε τη μεγαλύτερη μείωση εκπομπών CO2. Παράλληλα, τα νοικοκυριά κάθε χώρας θα συναγωνιστούν μεταξύ τους για την ανάδειξη του εθνικού πρωταθλητή, με τα ίδια πάντα κριτήρια (μείωση εκπομπών CO2). Για το τελικό αποτέλεσμα καθοριστικό ρόλο θα παίξουν τόσο οι αλλαγές στη συμπεριφορά των «καταναλωτών ενέργειας» όσο και η λήψη αποδοτικών δομικών μέτρων μέσα στα σπίτια.

Η συμμετοχή στο «ΠΕΞΕ» είναι πολύ απλή. Ένα κατάλληλα σχεδιασμένο εργαλείο, ο Λογαριασμός Εξοικονόμησης Ενέργειας, θα σας βοηθήσει να μετρήσετε την κατανάλωση σας, να υπολογίσετε τις μελλοντικές σας δαπάνες και, κυρίως, να λάβετε εκείνα τα μέτρα που θα μειώσουν το ενεργειακό σας αποτύπωμα. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να καταχωρίσετε τα στοιχεία από τους λογαριασμούς κατανάλωσης ενέργειας (ηλεκτρικό, πετρέλαιο, φυσικό αέριο κτλ). Δεν απαιτείται καμία ειδική γνώση για να λάβετε μέρος, ούτε θα απαιτήσει πολύ από το χρόνο σας!

Στο τέλος του διαγωνισμού τα νοικοκυριά που υιοθέτησαν την καλύτερη ενεργειακή στρατηγική θα λάβουν σημαντικά δώρα, που θα τα βοηθήσουν να μειώσουν ακόμα περισσότερο την ενεργειακή τους κατανάλωση. Ταυτόχρονα, όλοι οι συμμετέχοντες θα εξοικονομήσουν χρήματα από τους λογαριασμούς τους μα, πάνω από όλα, θα συνειδητοποιήσουν πως ο καθένας από εμάς μπορεί με απλούς τρόπους να πετύχει τους ευρωπαϊκούς στόχους στην καθημερινή του ζωή!

Είναι εύκολο, είναι απλό, μπορείς να κερδίσεις πολλά! ΠΕΞΕ τώρα!

Στρίβοντας στην οδό Ζηνοδώρου υψώθηκε το κτίριο της Κιβωτού, στα μάτια μας τεράστιο λες κι είχαμε μπροστά μας την αληθινή κιβωτό. Σύγχρονο, ευρύχωρο, φιλικό, χαρούμενο, δεν περιμέναμε τόση φροντίδα και αγάπη να δίνεται απλόχερα ακόμα και από μερικούς άψυχους τοίχους.

Ήταν Μεγάλη Εβδομάδα και όμως η Κιβωτός του Κόσμου ήταν γεμάτη. Πολλά παιδιά, σε έναν ωραίο χώρο, διαμορφωμένο για παιχνίδια και ψυχαγωγία, περίμεναν καθισμένα σε παρέες στα χαμηλά τραπεζάκια τους μέχρι να τους προτείνουν δραστηριότητες.

Επάνω πολλές μικρές ή μεγαλύτερες αίθουσες διδασκαλίας, ωραία διακοσμημένες, με μεγάλους πίνακες, ατομικά θρανία και αρκετό φως από τεράστια παράθυρα σε δύο και τρεις πλευρές τους, γέμισαν γρήγορα από παιδιά από όλες τις φυλές του κόσμου, που χωρίστηκαν ανά ηλικίες για να παρακολουθήσουν κάποιο φροντιστηριακό μάθημα.

Μέσα από τα τζάμια του διαδρόμου κρυφοκοιτούσαμε το μάθημα από τους εθελοντές όλων των ηλικιών, που δίδασκαν μαθηματικά, αγγλικά, ελληνικά και τόσα άλλα μαθήματα.

Ήρθαν και εθελοντές μαζί μας, για να παρακολουθούν και να μας βοηθήσουν να τιθασεύσουμε τους μικρούς της παρέας που ξέφευγαν από την πειθαρχία, παρασυρμένοι από την ατμόσφαιρα των διακοπών. Νέα παιδιά, δεν τα ξεχώριζες από τα παιδιά στα θρανία, σαν να είχαν βγει και τα ίδια μόλις από κει.

Ο κύριος Αποστόλης μας φρόντισε να στήσουμε τον εξοπλισμό για να προβάλουμε το υλικό μας για το δάσος. Τους ενδιαφέρει να ακούσουν για το δάσος και τις πυρκαγιές και να προετοιμαστούν για την κατασκήνωση που πηγαίνουν κάθε καλοκαίρι.

Με πολλή ευγένεια, μας ευχόταν «καλή δύναμη» πριν από κάθε πρόγραμμα. Και η ευχή του έπιασε τόπο, γιατί από τα προγράμματα δύο ημερών που κάναμε εκεί φύγαμε εμείς με δύναμη από τα τόσα παιδιά από τόσες διαφορετικές χώρες, που διψούσαν να ακούσουν, να ρωτήσουν, να παίξουν, να πουν την εμπειρία τους για τα ζώα και τα φυτά.

Φεύγοντας, το βλέμμα στάθηκε σε μία από τις πολλές ταμπέλες με αποφθέγματα που υπήρχαν στους τοίχους: «Όταν η αγάπη περισσεύει διορθώνει τα λάθη των άλλων, όταν είναι λίγη βρίσκει πολλά λάθη στους άλλους!»

Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι, παρ’ όλο που το κοινό έχει επίγνωση της κλιματικής αλλαγής, οι γνώσεις του για το πώς παράγουμε και διαχειριζόμαστε τον άνθρακα και το διοξείδιό του συνήθως δεν επαρκούν ώστε να αλλάξει τρόπο ζωής. Αν θέλουμε να πετύχουμε τους στόχους για την κλιματική αλλαγή πρέπει να δράσουμε όλοι μαζί αλλά και ατομικά. Θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή στρατηγικές που θα ενθαρρύνουν την εμπλοκή του κοινού μέσω εθελοντικών δράσεων. Γι’ αυτό όμως πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι θα εμπνεύσει το κοινό να δραστηριοποιηθεί.

Η έρευνα, που έγινε στην Αγγλία, έδειξε ότι οι περισσότεροι ερωτηθέντες είχαν επίγνωση της κλιματικής αλλαγής και μάλιστα ένα αρκετά υψηλό ποσοστό (85.6%) κατανοούσε ότι οφείλεται τόσο σε φυσικούς όσο και σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Παρ’ όλα αυτά, υπήρχαν αρκετές παρανοήσεις ως προς τη συμβολή αυτών των παραγόντων. Για παράδειγμα, υπήρχε μια τάση να θεωρούν ότι οι σημαντικότεροι παράγοντες ήταν πιο μακρινές δραστηριότητες, όπως η βιομηχανία και η αποψίλωση των δασών, ενώ οι δραστηριότητες που ήταν πιο άμεσα συνυφασμένες με τους ίδιους θεωρούσαν ότι είχαν μικρότερο αντίκτυπο. Περισσότεροι από τους μισούς συμφώνησαν ότι η κλιματική αλλαγή τούς επηρεάζει ή θα τους επηρεάσει προσωπικά.

Υπήρχε επίσης μια σύγχυση όσον αφορά τους όρους άνθρακας και διοξείδιο του άνθρακα και μια τάση να γενικεύουν σε ρύπανση και περιβαλλοντική καταστροφή. Κάποιοι θεωρούσαν ότι ο άνθρακας ευθύνεται για άλλα περιβαλλοντικά θέματα, όπως η τρύπα του όζοντος.

Οι ερωτηθέντες είπαν ότι παίρνουν μέτρα για τη μείωση των εκπομπών τους, κυρίως εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι. Σπανιότερα ανέφεραν αλλαγές στον τρόπο μετακίνησης, ταξιδιού ή αγορών. Το πιο σημαντικό ήταν ίσως η ελάχιστη σύνδεση μεταξύ ενημέρωσης και προσωπικών επιλογών. Παραδείγματος χάριν, ενώ η γνώση για τη συμβολή των εκπομπών από αεροπλάνα και αυτοκίνητα στην κλιματική αλλαγή είναι μεγάλη (πάνω από 90% τα ανέφεραν ως παράγοντες της κλιματικής αλλαγής), μόλις το 6-36% (ανάλογα με το μέσο μετακίνησης) ανέφερε αλλαγές στον τρόπο ζωής του σχετικά με αυτούς τους παράγοντες.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η ενημέρωση των πολιτών θα πρέπει να κάνει πιο σαφείς τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής και της δικής μας συμβολής σε αυτήν, το «αποτύπωμα άνθρακα» θα πρέπει να γίνει πιο πραγματικό μέσω σήμανσης προϊόντων ή υπηρεσιών και αντίστοιχης μέτρησης, ενώ τέλος ο άνθρακας θα πρέπει να τεθεί με όρους υγείας και οικονομίας, ώστε να αποκτήσει μια πιο απλή υπόσταση για το κοινό.

Από την εμπειρία μας υποθέτουμε ότι τα ευρήματα δε θα ήταν πολύ διαφορετικά αν πραγματοποιούσαμε την έρευνα στους μαθητές στα ελληνικά σχολεία.

Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, η προσπάθειά μας στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι στη σωστή κατεύθυνση: κατανόηση της έννοιας του οικολογικού αποτυπώματος και του περιβαλλοντικού κόστους των καταναλωτικών μας επιλογών. Και τα παιδιά ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό μόλις καταλάβουν τι κρύβεται πίσω από κάθε αγαθό και υπηρεσία.

Πηγή: Global Environmental Change

...(στο σπίτι αλλά και στο σχολείο) την καλύτερη εποχή για μια τέτοια δουλειά! Αφού λοιπόν έφτιαξε την Πρωτομαγιά το στεφάνι του με άνθη, αλλά και καρπούς, όπως σιτάρια, κριθάρια και αμύγδαλα, εξοπλίστηκε με ρούχα, γάντια και εργαλεία κηπουρού, αλλά κυρίως με την έμφυτη αγάπη του για τα φυτά, το σεβασμό του για κάθε ζωντανό είδος της φύσης και την αστείρευτη όρεξή του για να διδαχτεί για άλλη μια φορά τους νόμους της ζωής. Το Πάντα έψαξε το ημερολόγιο εργασιών κήπου για το μήνα Μάιο, διάβασε προσεκτικά τις οδηγίες και συγκράτησε τα πιο χρήσιμα:

 Ξεβοτανίζουμε το λαχανόκηπο και τα παρτέρια με τα λουλούδια για να έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν τα κηπευτικά μας.
 Μετά τις χορτοκοπές όπου χρειάζεται βάζουμε οργανικό (κατά προτίμηση) λίπασμα για ενίσχυση του εδάφους.
 Ανακαλύπτουμε και προστατεύουμε τα ωφέλιμα έντομα, όπως οι πασχαλίτσες και οι χρύσοπες: μεταφέρουμε από σημεία του κήπου όπου είναι πολλά σε σημεία όπου λείπουν και αποφεύγουμε κάθε ψεκασμό με εντομοκτόνα!
 Σπέρνουμε τα όψιμα κηπευτικά (ντομάτες, κολοκύθια, πεπόνια, καρπούζια) σε σακουλάκια και γλαστράκια ή κατευθείαν στο χώμα, για να πάρουμε συγκομιδή τον Αύγουστο και όλο το φθινόπωρο.
 Κλαδεύουμε τις τριανταφυλλιές (αν έχουμε) αφαιρώντας τους ανθισμένους βλαστούς από τη βάση, για να συντηρήσουμε την έντονη ανθοφορία τους.
 Τώρα που οι βροχές μάς εγκαταλείπουν είναι η ώρα να ελέγξουμε και να συντηρήσουμε το αρδευτικό μας σύστημα.
 Καλύπτουμε το χώμα ανάμεσα στα κηπευτικά με κομμάτια χαρτόνι και χόρτα ή άχυρα για να εξοικονομήσουμε νερό (έως και 50%), αλλά και εργασία ξεβοτανίσματος.

(ιδέες από το σεμινάριο του γεωπόνου Μάριου Δεσύλλα «Γνωριμία με τα φυτά»)

Το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης & Αειφόρου Ανάπτυξης, σε συνεργασία με το Køge Business College της Δανίας και με την υποστήριξη του Δήμου Ιθάκης, θα πραγματοποιήσει τον Ιούλιο του 2011 «Θερινό Πανεπιστήμιο» στην Ιθάκη, με θέμα «Κατασκευή ιστοσελίδων και εκπαιδευτική αξιοποίηση του διαδικτύου για την ανάπτυξη της πολλαπλής νοημοσύνης». To σεμινάριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, υπεύθυνους σχολικών δραστηριοτήτων, σχολικούς συμβούλους, εργαζόμενους σε εκπαιδευτικά τμήματα κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανισμών, εκπαιδευτές ενηλίκων, ερευνητές και φοιτητές, καθώς και σε κάθε άτομο που επιθυμεί να διευρύνει τους ορίζοντες και τις γνώσεις του.

Σκοπός είναι οι συμμετέχοντες να καταστούν ικανοί να κατασκευάζουν εκπαιδευτικές ιστοσελίδες και επίσης να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να διαμορφώνουν εκπαιδευτικά σενάρια και εκπαιδευτικό υλικό, αξιοποιώντας τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης με τρόπο που να αναπτύσσονται όλων των ειδών οι νοημοσύνες των μαθητών και γενικότερα των εκπαιδευομένων τους.

Οι εκπαιδευτικές ιστοσελίδες μπορούν να φανούν χρήσιμες:
• στην καθημερινή διδακτική πράξη σε όλα τα σχολικά μαθήματα και σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες
• στη Μουσειακή Αγωγή, στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, στην Τοπική Ιστορία, στις Πολιτιστικές Δραστηριότητες, στην Αγωγή Υγείας, στις δραστηριότητες της Ευέλικτης Ζώνης, του Ολοήμερου Σχολείου κ.ά.
• στην εκπαίδευση ενηλίκων, στην επαγγελματική και στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση, στη μη τυπική και στην άτυπη εκπαίδευση.
Το πρόγραμμα θα διεξαχθεί από 3-8 Ιουλίου στο Βαθύ της Ιθάκης. Τα εργαστηριακά μαθήματα αρχίζουν καθημερινά στις 9.00 και ολοκληρώνονται στη 13.30 και θα διαρκέσουν τέσσερις συνεχόμενες ημέρες. Οι συμμετέχοντες θα παραλάβουν φάκελο με εκπαιδευτικό υλικό.

Η συνδρομή στοιχίζει 180 ευρώ για εγγραφές μέχρι 30/05/2011. Περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε όλες τις δραστηριότητες του προγράμματος στην Ιθάκη, τα εξ αποστάσεως μαθήματα και τη χρήση του δικτυακού τόπου για ένα έτος.