Μια και βρισκόμαστε στη γειτονιά των παραμυθιών, ας περιπλανηθούμε λίγο και στις παραδίπλα γειτονιές: της μυθολογίας, της λογοτεχνίας και της τέχνης. Πολλοί εκπαιδευτικοί αναζητούν τρόπους να προσεγγίσουν περιβαλλοντικά θέματα μέσα από το μάθημα της λογοτεχνίας, των εικαστικών και της μυθολογίας. Άλλοι πάλι εκπαιδευτικοί με χρόνια εμπειρία σε προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης έχουν αναρωτηθεί για τη θέση που κατέχει η φύση και το περιβάλλον στην ελληνική μυθολογία, στη νεοελληνική λογοτεχνία και στην τέχνη. Επειδή κι εμάς μας προβλημάτισαν αυτά τα ερωτήματα, κάναμε την έρευνά μας και συντάξαμε τρία εισαγωγικά κείμενα με τίτλους:

"Φύση και ελληνική μυθολογία"
"Φύση και σύγχρονη ελληνική τέχνη" και
"Φύση και σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία".

Το καθένα από αυτά τα θέματα θα μπορούσαν να είναι αντικείμενο διατριβής. Σε καμία περίπτωση δεν εξαντλούνται στα σύντομα αυτά κείμενα. Μια αφετηρία, ένα πλαίσιο έρευνας προτείνουμε μόνο σε σας και τους μαθητές σας. Πιστεύουμε ότι το ταξίδι σας θα είναι γοητευτικό. Αν ασχοληθείτε, μην ξεχάσετε να μας στείλετε εργασίες σας.

Σίγουρα οι μαθητές θα εμπνευστούν από μύθους και έργα τέχνης και θα καταθέσουν τη δική τους πρόταση για τη διαδρομή που ακολούθησε ο ελληνικός πολιτισμός από τη μαγική φύση, που κατοικείται και ορίζεται από τους θεούς, στο σύγχρονο 'περιβάλλον' που φέρει βαρύ το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Ανήκει το σχολείο σας στη Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης Αν. Αττικής; Έχετε Περιβαλλοντική Ομάδα που ασχολήθηκε ή ασχολείται με τα δασικά οικοσυστήματα; Αν ναι, δεν πρέπει να λείψετε από αυτή την Επιστημονική Συνάντηση Νέων που διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατ. Αττικής και τα Εκπαιδευτήρια Νέα Γενιά Ζηρίδη. Είναι αφιερωμένη στο Διεθνές Έτος Δασών (2011) και συνδιοργανώνεται με το WWF, το Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος του Χημικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, την Ερευνητική Ομάδα Χερσαίας Οικολογίας του Τομέα Οικολογίας του Βιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το θέμα της συνάντησης είναι: "Δασικά Οικοσυστήματα: Περιβαλλοντικές, παραγωγικές, κοινωνικές και πολιτιστικές λειτουργίες τους στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης".

Στην εκδήλωση καλούνται να παρουσιάσουν τις εργασίες τους περιβαλλοντικές ομάδες σχολείων που θα υλοποιήσουν το τρέχον σχολικό έτος ή υλοποίησαν στο παρελθόν σχετικό πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Η συνάντηση θα οργανωθεί γύρω από σύντομες θεωρητικές εισηγήσεις, δεκάλεπτες παρουσιάσεις εργασιών των περιβαλλοντικών ομάδων των σχολείων και εργαστήρια. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις των Εκπαιδευτηρίων Νέα Γενιά Ζηρίδη (Αίθουσα Εκδηλώσεων) την Παρασκευή, 25 Νοεμβρίου 2011 και ώρα 10:30 έως 17.00. Οι περιβαλλοντικές ομάδες σχολείων που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν, με ή χωρίς παρουσίαση, καλούνται να δηλώσουν συμμετοχή στην γραμματεία του Λυκείου της Νέας Γενιάς Ζηρίδη τηλ. 210-6685715 (κ. Ρουχωτά).

Εμείς θα σας περιμένουμε με ένα εργαστήριο για τη σωστή διαχείριση των δασών. Με παιχνίδι, χρώμα, ήχους και κριτική σκέψη, πάντα!

Σκηνή πρώτη: Τα παιδιά είχαν κλειστά τα μάτια τους και τους είχαμε μοιράσει ένα αντικείμενο της θάλασσας. Το συγκεκριμένο που έτυχε στο κοριτσάκι ήταν ένα κομμάτι ξύλο λαξεμένο από τη θάλασσα, με κυματισμούς.

Εμψυχωτής: Τι φαντάζεσαι ότι είναι αυτό;

Το κορίτσι, 4 ετών, με κλειστά μάτια, αγγίζει το αντικείμενο: Το κύμα.

Σκηνή δεύτερη: Παίζαμε το επιδαπέδιο παιχνίδι "Απειλούμενα ζώα". Σε ένα τετραγωνάκι υπάρχει ένας ψαροφάγος αητός και σε άλλο μια πολική αρκούδα που τρώει ψάρια. Το ζάρι ενός παιδιού 5 ετών ήρθε μια φορά στη μία θέση και μία στην άλλη. Παρατηρεί τις δυο θέσεις, σκέφτεται, συνδυάζει και λέει: "Αυτά τα δυο ζώα πρέπει να κάνουν παρέα. Τρώνε και τα δυο ψάρια."

Ένα προϊόν που παράγεται με διαδικασίες που επιβαρύνουν τον πλανήτη και την υγεία των εργαζομένων, προφανώς θα επηρεάζει και την υγεία του καταναλωτή. Ένα μήλο ψεκασμένο με υπερβολικές ποσότητες φυτοφαρμάκων βλάπτει και την υγεία του ανυποψίαστου, συνήθως, καταναλωτή. Το σπίτι μας, αν το εξέταζε ένας χημικός, θα το έβρισκε μάλλον πολύ περισσότερο τοξικό από ό,τι νομίζουμε. Βαφές, χρώματα, καθαριστικά, καλλυντικά, κλιματιστικά, ηλεκτρικές συσκευές, ασύρματα τηλέφωνα… ποιος ξέρει πόση ακτινοβολία και πόσες τοξικές ουσίες εισβάλλουν στον οργανισμό μας από όλα αυτά.

Αν θέλετε να ασχοληθείτε με τα θέματα Υγεία και Διατροφή ή Υγεία και Σπίτι, ρίξτε μια ματιά στο υλικό μας.

Και κάποιες συμβουλές για λιγότερα τοξικά στη ζωή σας...

"Η ενασχόλησή μου με την WWF ως εθελόντρια, χρονολογείται λίγο διάστημα πριν την συνταξιοδότησή μου από το ΕΚΠΑ, όπου ήμουν Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Χημείας.

Το αντικείμενο της εργασίας πηγάζει από τα προγράμματα της WWF (πάντοτε επικεντρωμένα στο περιβάλλον) και αφορά στην επεξεργασία-προετοιμασία των διαφόρων θεμάτων καθώς και επισκέψεις σε σχολεία όλων των βαθμίδων όπου γίνονται συζητήσεις με τους μαθητές. Οι διαλέξεις σε σεμινάρια εκπαιδευτικών είναι ένα άλλο σκέλος του προγράμματος.

Από την πλευρά μου η, σε διαφορετική βάση, εκπαιδευτική προσφορά που μου έδωσε την ευκαιρία "γνωριμίας" και των άλλων βαθμίδων της εκπαίδευσης, καθώς και η συνεργασία με τους υπευθύνους των προγραμμάτων της WWF, καλύπτουν και αξιοποιούν με πολύ ενδιαφέρον, τον υπάρχοντα ελεύθερο χρόνο".

Ιωάννα Μολίνου

Αν ρωτήσετε τους μαθητές σας ποιο ζώο της θάλασσας θα ήθελαν να είναι, να είστε σίγουροι ότι θα γεμίσετε… καρχαρίες! Ζώο που προκαλεί δέος στον άνθρωπο, με τα σαγόνια του να έχουν γίνει θρύλος στον κινηματογράφο στο φαντασιακό μας, μοιάζει αήττητο. Κι όμως οι καρχαρίες που ζούνε στις θάλασσες της γης εδώ και 360 εκατομμύρια χρόνια κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Κι αν οι θανατηφόρες επιθέσεις καρχαρία που σημειώθηκαν το 2010 παγκοσμίως ήταν 6, δεκάδες εκατομμύρια είναι οι καρχαρίες που θανατώνει ο άνθρωπος κάθε χρόνο!

Πόσα είδη καρχαρία υπάρχουν, πόσα είδη ζούνε στις ελληνικές θάλασσες, από τι απειλούνται, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στην προστασία τους; Αυτά και άλλα ερωτήματα που θα θέσουν οι μαθητές σας για το είδος απαντώνται σε ένα κατατοπιστικό φυλλάδιο που συντάξαμε.

Και μην εκπλαγείτε αν μετά την ερευνά τους, οι μαθητές αλλάξουν γνώμη και προτιμήσουν ένα άλλο θαλάσσιο είδος, λιγότερο "αήττητο"! Αν ερευνάτε τα θαλάσσια οικοσυστήματα, κάντε κλικ σε παιδαγωγικές δραστηριότητες που θα βρείτε εδώ.

Το WWF UK είναι γνωστό για την πρωτοποριακή δουλειά του στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Μας εκπλήσσει πάλι με μια λοξή ματιά στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ενηλίκων. Στο Natural Change Project, μια διαδικασία που ξεκίνησε από το 2008, στελέχη που κατέχουν θέσεις επιρροής στη δημόσια σφαίρα (στην εκπαίδευση, στη δημόσια διοίκηση, σε επιχειρήσεις) κλήθηκαν να πάρουν μέρος σε ειδικά σχεδιασμένες εκδρομές στη φύση.

Στο πλαίσιο της παραμονής τους σε περιοχές ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς οι συμμετέχοντες δεν παρακολούθησαν μαθήματα οικολογίας, ούτε καάνε μετείχαν σε έρευνα πεδίου, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά μετείχαν σε πιο εσωτερικές εμπειρίες επαφής με τη φύση και την ομάδα. Η φιλοσοφία του εγχειρήματος βασίστηκε στην υπόθεση ότι μια βαθιά εσωτερική εμπειρία, που θα αποκαταστήσει μια νέα σχέση με τη φύση και τον ίδιο μας τον εαυτό, μπορεί να συμβάλει σε εσωτερική αλλαγή.

Η ελπίδα είναι ότι αυτή η αλλαγή θα μεταφερθεί στον τρόπο εργασίας των στελεχών και θα διαχυθεί, ως μια πιο υπεύθυνη στάση απέναντι στον πλανήτη, στη σφαίρα επιρροής των στελεχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του προγράμματος συνεργάστηκαν ψυχολόγοι.

Όλοι όσοι ασχολούμαστε με την (Περιβαλλοντική) Εκπαίδευση αναρωτιόμαστε ποιοι είναι τελικά οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να επέλθει η πολυπόθητη αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς. Οι δυνατές εμπειρίες στη φύση ήταν πάντα, σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες, έρχονταν πρώτες σε αποτελεσματικότητα. Φαίνεται ότι αυτό το πρόγραμμα έχτισε πάνω σε αυτά τα ερευνητικά αποτελέσματα και επιχείρησε να δημιουργήσει πιο δομημένες εμπειρίες στη φύση, εμπειρίες που επανακαθορίζουν τη σχέση του ατόμου με τον εαυτό και το σύμπαν. Μήπως όλοι δεν το έχουμε ανάγκη αυτή την ταραγμένη εποχή;

Δείτε τα αποτελέσματα της έρευνας και τις μαρτυρίες των συμμετεχόντων εδώ.

Θα ήταν άραγε μια καλή ιδέα να οργανώσουμε κάτι ανάλογο στην Ελλάδα; Η υπέροχη φύση μας, που ακόμη κρατά, προσφέρεται.

Πρωτιά σημείωσε η Ελλάδα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό εξοικονόμησης ενέργειας "Πρωτάθλημα Εξοικονόμησης Ενέργειας" (ΠΕΞΕ) που εξελίσσεται αυτό το διάστημα. Το Π.ΕΞ.Ε είναι ένας διαγωνισμός μεταξύ νοικοκυριών από 11 χώρες της Ευρώπης, για την ανάδειξη της "πρωταθλήτριας" χώρας, αλλά και του νοικοκυριού που θα πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και παράλληλα σε εκπομπές CO2. Μέσω του διαγωνισμού, ο οποίος εξελίσσεται διαδικτυακά, οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να υλοποιήσουν δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, που κυμαίνονται από κινήσεις μηδενικού κόστους, όπως το σβήσιμο των φώτων που δεν χρησιμοποιούνται, μέχρι δράσεις δομικού χαρακτήρα, όπως η αλλαγή λέβητα.

Το ΠΕΞΕ ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2011, θα ολοκληρωθεί το Μάιο του 2012 και υλοποιείται στην Ελλάδα από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς και την εταιρία παροχής ενεργειακών υπηρεσιών Helesco, με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού προγράμματος Intelligent Energy Europe. Εθνικός χορηγός του προγράμματος είναι ο όμιλος Eurobank EFG. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή καταλαμβάνει την 1η θέση σε αριθμό συμμετοχών. Σύμφωνα με ασφαλείς εκτιμήσεις, είναι δυνατόν ένα νοικοκυριό να εξοικονομήσει έως και 2.000€ ετησίως, κάνοντας πράξη τις συμβουλές που θα βρει στην ιστοσελίδα του διαγωνισμού.

Στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου παρουσιάστηκε μια πρωτοποριακή έρευνα που υπολογίζει το ενεργειακό αποτύπωμα των νοικοκυριών κάθε νομού της χώρας και εντοπίζει τους 'σπάταλους' και 'νοικοκύρηδες' νομούς. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, που εκπονήθηκε από τη Helesco, τα περισσότερο ενεργοβόρα νοικοκυριά βρίσκονται στους νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Καβάλας και Καστοριάς, ενώ το μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα των νοικοκυριών εντοπίζεται στους νομούς Ροδόπης, Ηλείας, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και Ρεθύμνου. Βάσει των ευρημάτων προκύπτει το συμπέρασμα πως τα περιθώρια εξοικονόμησης στα ελληνικά νοικοκυριά είναι σημαντικά, τόσο σε επίπεδο συμπεριφοράς, όσο σε επίπεδο δομικών αλλαγών. Η συμμετοχή στο ΠΕΞΕ δίνει πραγματικές λύσεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο ΠΕΞΕ μπορούν να συμμετάσχουν όλα τα ελληνικά νοικοκυριά, οποιαδήποτε στιγμή το θελήσουν. Στη χώρα μας, οι τρεις πρώτοι νικητές θα κερδίσουν χρηματικά έπαθλα έως 1.000€ και δωρεάν ενεργειακές επιθεωρήσεις, ενώ οι επόμενοι 50 θα λάβουν ως δώρο έναν έξυπνο ενεργειακό μετρητή. Ωστόσο, το μεγαλύτερο έπαθλο είναι η ίδια η συμμετοχή, καθώς μέσα από εκεί θα λάβετε τα περισσότερα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.

Κάντε κλικ εδώ και εμπνευστείτε για μια ελεύθερη προσαρμογή του παιχνιδιού στο σχολείο σας. Εμείς μπορούμε να σας βοηθήσουμε με ένα εργαστήριο για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος σε ατομικό επίπεδο και σε επίπεδο σχολείου. Κάντε κλικ εδώ για τις συμβουλές του μήνα για εξοικονόμηση ενέργειας από τους λαμπτήρες.