Τεύχος 30, Νοέμβριος 2012

"…και τότε ο Κύκνος αποφάσισε να πάει στον Βάτραχο και να του τα πει όλα. Χαρτί και καλαμάρι. Το και το θα του έλεγε. Πρέπει να…"

"Καρέ πρώτο: Γκρο πλαν ο Βάτραχος.
Ζουμ άουτ. Από τον Βάτραχο στις καλαμιές κι από κει στον Κύκνο.
Σενάριο: Ακούγεται ένα φτερούγισμα…"
Στοπ καρέ πάμε…

Μαθητές και εκπαιδευτικοί εν δράσει.

Η Κρήτη ανασκουμπώνεται. Σχολεία, μαθητές, δάσκαλοι, καθηγητές, εμψυχωτές, γονείς, παραμυθάδες, από 5 έως 20 ετών, ακονίστε τις πένες και τους φακούς τους.

Ενθουσιαστείτε με τη φύση και το παραμύθι.
Θυμώστε, εξοργιστείτε, δημιουργικά, με μια κάμερα στο χέρι.
Εσείς ακόμη δεν είστε στο κάδρο;
Η Κρήτη όλη μια οθόνη. Η Κρήτη όλη ένα παραμύθι.
Το δικό σας.

Σημείωση για τους εκπαιδευτικούς: Οι ημερομηνίες των σεμιναρίων άλλαξαν σε 8 & 9 Δεκεμβρίου αντίστοιχα. Μέχρι στιγμής όλες οι αιτήσεις συμμετοχής έχουν γίνει δεκτές αλλά καθώς απομένει περιορισμένος αριθμός ελεύθερων θέσεων όσοι ενδιαφέρεστε βιαστείτε!

…υπάρχουν από την αυγή του πολιτισμού. Οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να φορέσουν προσωπεία και να μεταμορφωθούν. Να υποδυθούν ρόλους, να εξευμενίσουν πνεύματα, θεούς και στοιχεία της φύσης, να γίνουν άλλοι, να αγγίξουν μύχιες πλευρές του εαυτού τους. Τα παιδιά νιώθουν ιδιαίτερη οικειότητα με τα ζώα. Φορώντας μια μάσκα ζώου ερευνούν, με τον δικό τους τρόπο, τη σχέση τους με την άγρια ζωή.

Ευχαριστούμε πολύ τη Ruth Deighton για τις υπέροχες πάνινες, από ρετάλια φτιαγμένες, μάσκες των απειλούμενων ζώων του κόσμου. Στα προγράμματα που κάνουμε για τη βιοποικιλότητα και τα απειλούμενα είδη σε νηπιαγωγεία και δημοτικά της Αττικής τα παιδιά τις χαίρονται.

Είναι, ήταν τουλάχιστο, το αφέψημα των Ελλήνων. Το τσάι του βουνού δεν έλειπε από κανένα σπίτι. Αχνιστό τις κρύες μέρες του χειμώνα ζεσταίνει τις παλάμες που σφίγγουν το φλιτζάνι καλά να ζεσταθούν. Ζεσταίνει όλο το σώμα και ευφραίνει τις αισθήσεις, την όσφρηση και τη γεύση. Ένα τσάι του βουνού, μια ελιά και ένα παξιμάδι ήταν αρκετά για πρωινό. Και πάντα ένα ματσάκι με κλωναράκια τσαγιού ήταν κρεμασμένο στην κουζίνα, δίπλα στα σκόρδα και τα χαμομήλια. Τα είχε μαζέψει με κόπο η γυναίκα του σπιτιού που έβγαινε στο βουνό "να μάσει χόρτα και μυρωδικά".

Τώρα, μας λέει η επιστήμη, το τσάι του βουνού βοηθά στην αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα κακά είναι πως ανήκει πια κι αυτό στα είδη υπό εξαφάνιση!

Η οικονομική κρίση και η ακριβή τιμή οδηγούν Αλβανούς και Έλληνες στην αποψίλωση του Sideritis raeseri - του γνωστού σε όλους τσάι του βουνού - από την περιοχή των Πρεσπών. Η ζήτηση για το είδος είναι μεγάλη, καθώς το ματσάκι (περίπου 50 γραμμάρια) πωλείται έναντι ενός ευρώ. Όπως αναφέρει στο Βήμα ο δρ δασολόγος - φυτοκοινωνιολόγος Γιώργος Φωτιάδης: "Παρατηρήσαμε ότι πολλοί Αλβανοί περνούν παρανόμως τα σύνορα και συλλέγουν τεράστιες ποσότητες τσαγιού. Μάλιστα στη βιασύνη τους - για να αποφύγουν τη σύλληψη - ξεριζώνουν τα φυτά ή τα κόβουν πριν την ανθοφορία, με συνέπεια να καταστρέφουν τους πληθυσμούς του είδους". Σύμφωνα με οδηγία της Δασικής Υπηρεσίας, η συλλογή Sideritis raeseri (το είδος φύεται μόνο σε Ελλάδα, Αλβανία και ΠΓΔΜ) για εμπορικούς σκοπούς απαγορεύεται. Επιτρέπεται ωστόσο για προσωπική χρήση, περίπου δύο με τρία ματσάκια...

Ενδεχομένως η κρίση να οξύνει το πρόβλημα. Εμείς όμως δεν ξεχνάμε να διδάξουμε την αξία των μεσογειακών οικοσυστημάτων και των αρωματικών φυτών.

…για να δει την ταινία κινουμένων σχεδίων "Το μεγάλο ταξίδι της Ζαράφα", την αληθινή ιστορία μιας μικρής ορφανής καμηλοπάρδαλης, της πρώτης καμηλοπάρδαλης που έφτασε στην Ευρώπη τον 19ο αιώνα και έγινε θρύλος!

Κάτω από ένα δέντρο μπαομπάμπ ένας σοφός παππούς διηγείται μια ιστορία στα παιδιά που έχουν μαζευτεί γύρω του: την ιστορία της αιώνιας φιλίας μεταξύ του Μάκι, ενός αγοριού 10 ετών από την Αφρική και της Ζαράφα, μιας ορφανής καμηλοπάρδαλης, που ο Πασάς της Αιγύπτου αποφάσισε να στείλει σα δώρο στον Βασιλιά της Γαλλίας, Κάρολο Ι.

Ο Χασάν, ο Πρίγκιπας της ερήμου, εξουσιοδοτημένος από τον Πασά, αναλαμβάνει να παραδώσει τη Ζαράφα στην Γαλλία. Όμως ο Μάκι, έχει αποφασίσει να κάνει τα πάντα για να εμποδίσει τον Χασάν να πετύχει τον στόχο του και ρισκάρει ακόμη και τη ζωή του προκειμένου να φέρει την αγαπημένη του φίλη καμηλοπάρδαλη πίσω στην πατρίδα της και το φυσικό της περιβαλλον!

Έτσι, ένα μεγάλο ταξίδι ξεκινάει για τον Μάκι και την Ζαράφα που θα τους πάει από το Σουδάν στο Παρίσι, περνώντας από την Αλεξάνδρεια, την Ελλάδα, τη Μασσαλία, τις χιονισμένες Άλπεις, ταξιδεύοντας με ένα μεγάλο αερόστατο! Στο ταξίδι αυτό θα έχουν μαζί τους τις δίδυμες ιερές αγελάδες, Μουν και Σουν, θα συναντήσουν την όμορφη Ελληνίδα πειρατίνα Μπουμπουλίνα και θα μοιραστούν εμπειρίες που θα δυναμώσουν τη φιλία και την αγάπη τους για πάντα!

Η ταινία των Ρεμί Μπεζανσόν και Ζαν-Κριστόφ Λι, μια ιστορία για τη φιλία, την αγάπη, τη δύναμη να ξεπερνάμε τα εμπόδια, για την καθαρότητα και την αγνότητα, βγαίνει στις αίθουσες 9 Νοεμβρίου από την filmtrade και την Σπέντζος Φιλμ αλλά 10 τυχεροί από εσάς θα έχετε την ευκαιρία να τη δείτε σε avant premiere την Κυριακή 4 Nοεμβρίου, 12.00μ.μ. στον κινηματογράφο Ιντεαλ κερδίζοντας μια διπλή πρόσκληση αρκεί να είσαστε οι πρώτοι που θα πάρετε τηλέφωνο στο 210 3314893 και θα δηλώσετε όνομα και όνομα σχολείου!

Η ταινία θα εμπνεύσει μικρούς και μεγάλους να μάθουν περισσότερα για τις καμηλοπαρδάλεις. Όπως π.χ. το γεγονός ότι κοιμούνται όρθιες ακουμπώντας απλώς το κεφάλι τους χαμηλά στην πλάτη τους, ή ότι επειδή φοβούνται τους θηρευτές τους πάσχουν από… αυπνία και δεν κοιμούνται παραπάνω από δύο ώρες την ημέρα! Δυστυχώς , αν και δεν είναι είδος προς εξαφάνιση, απειλούνται κι αυτές από την καταστροφή των βιοτόπων τους.

... έγινε η "τάξη" μας. Το Δασικό νηπιαγωγείο- οι τοίχοι του όσο όλος ο κόσμος… Η πρώτη εφαρμογή του καινοτόμου προγράμματος στην Ελλάδα έλαβε χώρα στο 23ο Νηπιαγωγείο Ιωαννίνων, στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης των φοιτητών/τριών του Πανεπιστημιακού Τμήματος Νηπιαγωγών τον Μάρτιο του 2011. Την επιμέλεια του προγράμματος είχαν οι Αλεξανδρίδου Βιβή, Ζαφειράκη Δήμητρα, Λάμπρου Ευαγγελία, Χόβα Ειρήνη ενώ συνολικά υπεύθυνη του προγράμματος ήταν η κ. Μ. Σακελλαρίου.

Η ιδέα των δασικών νηπιαγωγείων προέρχεται από τη Δανία. Υπάρχουν τρεις μορφές δασικών νηπιαγωγείων: το κλασικό δασικό νηπιαγωγείο, το ενταγμένο δασικό νηπιαγωγείο και το κανονικό νηπιαγωγείο με τακτικές εξορμήσεις στο δάσος.

Το 23ο Νηπιαγωγείο Ιωαννίνων ακολούθησε την τελευταία μορφή, με καθημερινές εξορμήσεις στο δάσος, για ένα μήνα. Η πορεία προς το δάσος ξεκινούσε καθημερινά στις 9:30 π.μ., όπου και παραμέναν έως και τις 12:00 μ.μ. Το μάθημα διεξάγονταν κανονικά, στην τάξη μέσα στη φύση, όπου υπήρχε η παρεούλα του νηπιαγωγείου, φτιαγμένη από κορμούς δέντρων και ξύλινα τραπέζια για να γευματίζουν τα παιδιά.

Για τα αποτελέσματα και την επίδραση του προγράμματος στα παιδιά σας παραθέτω κάποια σχόλια των ίδιων των παιδιών: "Το δέντρο θέλει να το αγαπάμε και να το φροντίζουμε" (Παύλος), "Να ένα νεογέννητο δεντράκι, μου αρέσει να χαϊδεύω τα κλαδιά του" (Θεοδοσία), "χαλαρώνουμε όταν ερχόμαστε στο δάσος" (Νικόλας), "είμαστε πιο τυχεροί από άλλα παιδιά που ερχόμαστε στο δάσος" (Λάμπρος). Το πρόγραμμα είχε την στήριξη όλων των σχετικών φορέων όπως της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Ε.Κ.Α.Β., της δασοπόνου, του τροχονόμου και των προσκόπων που πραγματοποίησαν και επισκέψεις στην τάξη.

Σάββατο 3/11, 11.00 π.μ. στον χώρο δημιουργικών δράσεων Μικρές Ιστορίες όπου η Ελένη Σβορώνου παρουσιάζει ένα εργαστήρι για παιδιά με θέμα το οικολογικό αποτύπωμα, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Κυριακή 4/11, 12.00 μ.μ.στην Avant premiere της ταινίας "Το μεγάλο ταξίδι της Ζαράφα" στον κινηματογράφο Ιντεάλ.

Κυριακή 4/11 στο Πανηγύρι της Φύσης που διοργανώνει ο Σύλλογος Αποφοίτων στη Σχολή Μωραίτη.

Πέμπτη 8-Κυριακή 11/11 στο Athens Metro Mall με πολλά πολλά προιόντα και παιχνίδια με τα ξύλινα παιχνίδια μας.

Τετάρτη 21/11, Σεμινάριο στη θήβα για εκπαιδευτικούς και μαθητές με θέμα "Αναθεωρώντας τις αξίες μας, μειώνοντας το χνάρι μας στον πλανήτη"

Σάββατο 24/11 εργαστήριο της Ελένης Σβορώνου με θέμα την ιστορία των πραγμάτων με τις τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος και του θεατρικού παιχνιδιού.στην 7η Διεθνή Συνδιάσκεψη για το Θέατρο στην Εκπαίδευση "Θέατρο & Εκπαίδευση: δεσμοί αλληλεγγύης".

Και τέλος 29/11- 2/12 στο 6ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ στη Θεσσαλονίκη παρουσίαση της Ελένης Σβορώνου με θέμα "Το περιβάλλον θύμα της κρίσης: Ο ρόλος της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο".

Αφού το θεματικό της έτος φέτος για την περιβαλλοντική εκπαίδευση "Aνθρωπογενές περιβάλλον και αειφόρος διαχείριση" του αρέσει ιδιαιτέρως. Την πολύτιμη αρμονία ανθρώπου και φύσης τη βλέπουμε στα παραδοσιακά χωριά. Στα ηπειρώτικα τοξωτά γεφύρια, στους νησιώτικους οικισμούς τους χτισμένους «βιοκλιματικά», στα πετρόχτιστα ορεινά χωριά αλλά και στις ταπεινές αγροτικές εγκαταστάσεις: τσαρδάκια, πεζούλες, πηγάδια, αλώνια, μιτάτα και στάνες είναι έργα λαϊκής τέχνης που δένουν όμορφα με το τοπίο. Είναι έργα γεννημένα από την ανάγκη για οικονομία φυσικών πόρων, για προστασία από τον εχθρό, το κρύο και τη ζέστη. Κι ύστερα… γνωρίζουμε όλοι τι έγινε. Τσιμέντο, αυθαίρετες κατασκευές που αυθαιρετούν όχι μόνο απέναντι στον νόμο αλλά και στη φύση. Ας μην γκρινιάζουμε όμως. Είναι ευκαιρία να σκεφτούμε με τους μαθητές μας πώς θα μπορούσε να μοιάζει το τόπος μας, η γειτονιά, η πόλη, το χωριό μας, αν βρίσκαμε ξανά τον δρόμο μας προς της αειφορία. Η τεχνολογία μπορεί να είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος.

Αν θέλετε να δουλέψετε το θέμα αυτό στις τάξεις σας θα βρείτε πληθώρα υλικού στην ιστοσελίδα μας. Ας ξεκινήσουμε από το σπίτι μας. Πώς θα ήταν ένα αειφόρο σπίτι;

Κι ύστερα ας κάνουμε ένα ταξίδι στην πόλη του μέλλοντος και ας επιλέξουμε με τι πραγματικά χρειαζόμαστε για να ζήσουμε οικονομικά και οικολογικά.

Ας επιστρέψουμε στο εδώ και τώρα και ας δούμε πώς μπορούμε να ζήσουμε στο σπίτι και στο σχολείο με νου και γνώση για το περιβάλλον και τη τσέπη μας. Και καλύτερα μέσα από τα παιχνίδια Χρησιμοποιώ Υπεύθυνα και ΕCO2NOMY

Ώρα να βγούμε έξω από το σπίτι και να δράσουμε για το πράσινο στη γειτονιά. Άφθονο υλικό για τους χώρους πρασίνου και το δικαίωμά μας στο αστικό πράσινο θα βρούμε εδώ.

Το σχολείο μας είναι ιδανικός χώρος απλών παρεμβάσεων με στόχο την αειφορία:

Το δάσος, η θάλασσα, η ακτή και ο υγρότοπος της περιοχής μας σε τι κατάσταση βρίσκονται; Ερευνάμε, αναλαμβάνουμε δράση με βάση το υλικό που θα βρείτε στην ιστοσελίδα μας.

Και τώρα που ενεργήσαμε σε όλα τα επίπεδα, ας ρίξουμε μια ματιά στο πώς αντιλαμβάνονται την αειφορία οι Αρχαίοι Έλληνες. Η μυθολογία έχει πολλά να μας πει: Γιατί να μην ερευνήσουμε άλλωστε και τους σύγχρονους μύθους για τον άνθρωπο και τη φύση, όπως ότι οι "οικολόγοι πετάνε φίδια και λύκους στα δάση"; Θα είχε ενδιαφέρον…

Καλή επιτυχία!

Σαν γνήσιος οικολόγος που είναι αποφάσισε να πρασινίσει τη σχολική αυλή φυτεύοντας αρωματικά βότανα. Γιατί εκτός του ότι θα ομορφύνει τη σχολική αυλή και θα τη γεμίσει με αρώματα και χρώματα, θα μειώσει το αποτύπωμα του σχολείου, με τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, την αύξηση του οξυγόνου και της υγρασίας και την ανακύκλωση της οργανικής ύλης. Επίσης δεν θα καταναλώσει μεγάλες ποσότητες νερού.

Παράλληλα θα έχει τη χαρά να μάθει περισσότερα για τη δύναμη αυτών των θεραπευτικών φυτών που τόσοι μεγάλοι σοφοί μελέτησαν από την αρχαιότητα (Ιπποκράτης, Θεόφραστος, Διοσκουρίδης) αλλά και να έρθει σε επαφή και να τα φροντίσει μόνος του, ή και με τους συμμαθητές του, παρά να τα αγοράσει από κάποιο κατάστημα.

Ξυπνώντας τον κηπουρό που υπάρχει μέσα του, φόρεσε τα κατάλληλα ρούχα και γάντια, πήρε τα εργαλεία του και ανέλαβε δράση. Προηγουμένως μελέτησε τις παρακάτω συμβουλές:

• Τα φυτά που χρειάζονται αρκετό ηλιακό φως και ζέστη όπως τα αρωματικά βότανα και φρύγανα, είναι καλό να φυτεύονται ανατολικά και νότια σε σημεία που δεν σκιάζονται από διάφορα εμπόδια.
• Το μυστικό για να έχεις υγιή φυτά είναι το ζωντανό υγιές έδαφος. Η σύσταση του εδάφους (ασβεστολιθικό, πυριτικό ή αργιλώδες) παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή των φυτών και αντίστροφα. Αλλά και η περιεκτικότητα σε ζωντανούς οργανισμούς (οι οποίοι θέλουν οργανικό λίπασμα) είναι απαραίτητη για ένα ζωντανό ισορροπημένο οικοσύστημα, ικανό να μας δώσει έναν υγιή βοτανόκηπο.
• Στην ελληνική φύση τα πιο δυνατά αρωματικά φυτά είναι αυτά που βρίσκονται στις πιο δύσκολες συνθήκες (περιοχές άνυδρες, ανεμοδαρμένες και υψηλού υψομέτρου). Τα φυτά θωρακίζονται για να επιβιώσουν και αποκτούν υψηλότερη ποιότητα. Μία ιδέα για συνδυασμό βραχόκηπου και βοτανόκηπου δεν θα ήταν καθόλου δυσάρεστη για τα φυτά.
• Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι καλύτερο να χρησιμοποιηθούν βιολογικά φυτά ή σπόροι και βιολογική καλλιέργεια, σύμφωνη με τις αρχές της αειφορίας.

Το τελευταίο που του έμενε να μελετήσει ήταν η λίστα με τα φυτά. Ποια από τα τόσα πολλά βότανα να διαλέξει; Δεκάδες ονόματα συνεχίζουν να τριβελίζουν το μυαλό του: θυμάρι, λεβάντα, ρίγανη, θρούμπι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, ματζουράνα, τσάι του βουνού, λουίζα, μελισσόχορτο, δυόσμος, μέντα, αχιλλαία…

Κάποιες ιδέες για την διαδικασία και τα φυτά που μπορείτε να επιλέξετε θα πάρετε εδώ.