Το δάσος και τα μάτια μας

Δορυφορικές αποτυπώσεις - Επιτόπιες πραγματογνωμοσύνες

Μετά από κάθε μεγάλη δασική πυρκαγιά εργαζόμαστε στο πεδίο για την έγκαιρη αποτύπωση της έκτασης των καμένων περιοχών και την αποτίμηση των οικολογικών επιπτώσεων που έχει προκαλέσει. Την πραγματογνωμοσύνη στο πεδίο ακολουθεί η σύνταξη αναφορών και η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Οι αναφορές αυτές διατίθενται άμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες για διευκόλυνση του έργου τους και δίνονται στη δημοσιότητα για την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών. Συνολικά αποτυπώσαμε δορυφορικά τις καμένες εκτάσεις σε:

• Πάρνηθα | 2007
• Πελοπόννησος | 2007
• Εύβοια | 2007
• Ρόδος | 2008
• Β.Α. Αττική | 2009
• Ζάκυνθος | 2009
• Κάρυστος | 2009
• Ελικώνα και Κιθαιρώνας, Βοιωτίας | 2009
• Φοινικόδασος Πρέβελη, Κρήτη | 2010
• Κεντρικός Έβρος | 2011
• Πυρκαγιά ΝΑ Αττική | 2012

Για όλες τις παραπάνω περιοχές διαμορφώσαμε προτάσεις αποκατάστασης. Σε πολλές περιοχές και μετά από συνεργασία με τις τοπικές δασικές υπηρεσίες, υιοθετήθηκαν οι προτάσεις μας για τη λήψη μέτρων προκειμένου να ανακάμψει το φυσικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, στην Πελοπόννησο, στην προστατευόμενη περιοχή της Λίμνης Καϊάφα, ανεστάλησαν οι εργασίες υλοτόμησης και απομάκρυνσης των καμένων δέντρων, αφού κατέστρεφαν τη φυσική αναγέννηση και υποβάθμιζαν το ευρύτερο οικοσύστημα. Στη Ρόδο και στον Κεντρικό Έβρο υιοθετήθηκαν συγκεκριμένα μέτρα διατήρησης καμένων δένδρων προκειμένου να ενισχυθεί η φυσική αναγέννηση των ειδών πεύκης, να προστατευτεί και να εμπλουτιστεί το έδαφος και να αυξηθεί συνολικά η λειτουργία του βιότοπου ως καταφυγίου της δασικής πανίδας. Τέλος, στην Κρήτη μετά από δικές μας πιέσεις, περιφράχθηκε το φοινικόδασος προκειμένου να αποτραπεί η έλευση των επισκεπτών μέχρι να ανακάμψει το οικοσύστημα.

Τα αποτελέσματα των δορυφορικών αποτυπώσεων καθώς οι οικολογικοί απολογισμοί προκάλεσαν 12 ερωτήσεις στη Βουλή και παράλληλα απασχόλησαν έντονα και τα ΜΜΕ με:

• 232 δημοσιεύματα
• 157 ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις

Αποτύπωση των καλύψεων γης για την περίοδο 1987 - 2007

Η συνολική αποτύπωση των καλύψεων γης και η χαρτογράφηση των αλλαγών που σημειώθηκαν κατά τα τελευταία 20 χρόνια, αποτελεί μια εργασία που εκπονείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μέχρι την ολοκλήρωση αυτής της δράσης, δεν υπήρχαν συγκεντρωμένα σε ανάλογη κλίμακα χωρικά δεδομένα για τις καλύψεις γης και τις τάσεις αλλαγών τους. Τα αποτελέσματα της δράσης αξιοποιούνται σε σειρά παρεμβάσεων, στην τεκμηρίωση διαχειριστικών προτάσεων, την αξιολόγηση παλαιότερων διαχειριστικών πρακτικών αλλά και την περαιτέρω έρευνα στο πεδίο της αποτύπωσης των καλύψεων γης.

Πιο συγκεκριμένα τα δεδομένα που προέκυψαν από τη δράση αυτή:

• Στοιχειοθέτησαν και υποστήριξαν τον νόμο για τη βιοποικιλότητα, ειδικά σε σχέση με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.
• Παρουσιάστηκαν στον Oργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου και Περιβάλλοντος Αθήνας και στήριξαν το νέο ρυθμιστικό σχέδιο Αττικής.
• Χρησιμοποιούνται εκτενώς από ερευνητές και φοιτητές.
• Αξιοποιήθηκαν στην έρευνα που ολοκληρώσαμε για το Τσακάλι στην Πελοπόννησο και τη Χαλκιδική.
• Αξιοποιήθηκαν για την ολοκλήρωση της έκθεση καταγραφής των αυθαιρέτων του νομού Αττικής.
• Αποτέλεσαν τη βάση για την εξειδικευμένη ανάλυση των αλλαγών κάλυψης γης εντός και περιμετρικά των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας (δίκτυο Natura και εθνικά θεσμοθετημένες περιοχές όπως Εθνικά Πάρκα, Εθνικοί Δρυμοί, Υγρότοποι Ραμσάρ), καθώς και για την εξειδικευμένη καταγραφή των αλλαγών κάλυψης γης σε συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας (Υμηττός, Κασσάνδρα, Τριχωνίδα, Παρνασσός, Πομακοχώρια, Ζαγοροχώρια, Ξυλόκαστρο) για τα τελευταία 60 χρόνια, με τη χρήση αεροφωτογραφιών υψηλής ευκρίνειας.
  

Επιπλέον, με στόχο τη διάχυση της γνώσης στο ευρύ κοινό:

• Αποτυπώθηκαν στο χάρτη του Οικοσκοπίου, τη διαδικτυακή εφαρμογή του WWF Ελλάς, η ιστορική και πρόσφατη καταγραφή των καλύψεων γης στην Ελλάδα . Επιλέξτε την ενότητα «Καλύψεις Γης» για να δείτε και να συγκρίνετε τη χαρτογράφηση των δύο μελετώμενων ετών.
• Εκδόθηκε ο τόμος με τίτλο "Η Ελλάδα τότε και τώρα: Διαχρονική Χαρτογράφηση των καλύψεων γης, 1987-2007". Στα επιμέρους κεφάλαια του παρουσιάζονται αναλυτικά η καταγραφή των καλύψεων γης των δύο μελετώμενων ετών και η αποτύπωση των σημαντικότερων αλλαγών στις καλύψεις γης για κάθε ένα από τα εννέα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Παράλληλα ειδικοί επιστήμονες αναλύουν τις γενικότερες τάσεις αλλαγής της κάλυψης του χώρου στην Ελλάδα.

Οικοσκόπιο

Δημιουργήσαμε μια ολοκληρωμένη διαδικτυακή βάση δεδομένων για το ελληνικό περιβάλλον, διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο. Στόχος του Οικοσκόπιου είναι να βοηθήσει υπηρεσίες και φορείς στη λήψη αποφάσεων, να συμβάλει στην ανάπτυξη σχετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και πάνω απ' όλα να υποστηρίξει τους πολίτες και τις τοπικές οργανώσεις στην έγκαιρη αντίληψη και κατανόηση περιπτώσεων υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος. Το Οικοσκόπιο πλέον αποτελεί εργαλείο άντλησης περιβαλλοντικής πληροφορίας για περισσότερους από 1.200 πολίτες κάθε μήνα και ένα σταθερό σημείο αναφοράς για το ελληνικό φυσικό περιβάλλον για ενεργούς πολίτες, φορείς και υπηρεσίες, σπουδαστές και επιστήμονες.