Παρεμβάσεις για την επόμενη μέρα
Η διαρκής παρουσία μας στις πυρόπληκτες φυσικές περιοχές απαιτεί στενή παρακολούθηση των τοπικών εξελίξεων, παροχή επιστημονικών εισηγήσεων και συμβουλών και παρέμβαση εκεί όπου προκύπτουν προβλήματα. Εστιάσαμε κυρίως σε περίπλοκα ζητήματα που παραμένουν εδώ και χρόνια μπλεγμένα σε χρονοβόρες πολιτικές διαδικασίες, με στόχο να δώσουμε μια ορθολογική και εφαρμόσιμη διέξοδο.
Συνεχής επιτόπια παρακολούθηση και παρέμβαση
Ήμασταν διαρκώς παρόντες, πολλές φορές σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και οργανώσεις, σε περιοχές που επλήγησαν σοβαρά από πυρκαγιές. Στόχος μας η επί τόπου παροχή υποστήριξης, η παρακολούθηση των επεμβάσεων αποκατάστασης και των οικονομικών δραστηριοτήτων που ανέκυπταν, καθώς και η καταγραφή πιθανών αλλαγών χρήσεων γης.
Εργαστήκαμε στην Πελοπόννησο εστιάζοντας στην ανάκαμψη των καμένων οικοσυστημάτων. Δουλέψαμε και στην Εύβοια απογράφοντας τη συνολική έκταση των καμένων εκτάσεων και προτείνοντας μέτρα αποκατάστασης. Στο Γράμμο, στην Πίνδο, στη Ρόδο και στην Πελοπόννησο συνασπίσαμε ενεργούς πολίτες, τοπικές εθελοντικές ομάδες και ΜΚΟ μέσα από εθελοντικά προγράμματα δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης. Τέλος, στην «εμβληματική» Πάρνηθα μελετήσαμε τον πληθυσμό του Κόκκινου Ελαφιού σε συνεργασία με εθελοντές, τοπικούς φορείς και την ακαδημαϊκή κοινότητα και ευαισθητοποιήσαμε μαθητές, επιχειρήσεις και φορείς για τη συνολική προστασία του Εθνικού Δρυμού.
Ανάκαμψη και αποκατάσταση οικοσυστημάτων
Εργαστήκαμε 28.886 ώρες στα δάση καταγράφοντας και αναλύοντας τα οικοσυστήματα σε πυρόπληκτες περιοχές με κύρια έμφαση στην Πελοπόννησο. Στόχος μας η διαχείριση και προστασία της φυσικής αναγέννησης και ο προσδιορισμός περιοχών που χρήζουν ειδικών παρεμβάσεων αποκατάστασης. Ιδιαίτερη βαρύτητα δώσαμε στις άκαυτες νησίδες, φυσικές περιοχές που διατηρήθηκαν ανάμεσα σε καμένες, οι οποίες και αποτελούν έναν εξαιρετικά πολύτιμο πόρο για τη σωστή εξέλιξη της αναγέννησης.
Αποτύπωση της κατάστασης των καμένων περιοχών της Πελοποννήσου
Προχωρήσαμε σε συνολική αποτύπωση της κατάστασης των καμένων περιοχών της Πελοποννήσου μέσα από συστηματικές καταγραφές σε συγκεκριμένες διαδρομές (transects). Η προσέγγιση αυτή εφαρμόστηκε από μία εξειδικευμένη ομάδα πεδίου της οργάνωσης.
Συγκεκριμένα, σε 235 δημοτικά διαμερίσματα των νομών Αρκαδίας, Αχαΐας, Ηλείας, Μεσσηνίας και Λακωνίας καταγράφηκαν πιθανές αλλαγές χρήσης γης των καμένων (και μη) εκτάσεων, η βόσκηση, η εξέλιξη της βλάστησης και ο κίνδυνος διάβρωσης αυτών των οικοσυστημάτων.
Το αποτέλεσμα αυτής της δράσης ήταν η δημιουργία μιας λεπτομερούς βάσης δεδομένων η οποία μας βοήθησε να εξαγάγουμε τα παρακάτω σημαντικά συμπεράσματα:
- Είναι ορατός ο κίνδυνος αλλαγών χρήσης γης σε ορισμένες περιοχές, κυρίως λόγω επέκτασης των γεωργικών καλλιεργειών εις βάρος των δασικών εκτάσεων.
- Η αναβλάστηση είναι ικανοποιητική στις περισσότερες πληγείσες περιοχές, με προβλήματα να εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές με επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές (τελευταία 10 - 20 χρόνια) ή σε περιοχές με ψυχρόβια κωνοφόρα (π.χ. έλατα).
- Υπάρχουν προβλήματα υποβάθμισης της βλάστησης σε ορεινές περιοχές (κυρίως Αρκαδία, Πάρνωνας), λόγω έντονης βόσκησης.
- Η Αιγιαλεία και ορισμένες περιοχές της Ηλείας αντιμετωπίζουν τα σημαντικότερα προβλήματα διάβρωσης.
Ως εκ τούτου, προέκυψαν 70 καταγγελίες για επέκταση γεωργικών εκτάσεων εις βάρος δασικής γης, οι οποίες διερευνώνται από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Παράλληλα, διοργανώσαμε κύκλο ενημέρωσης για τα αποτελέσματα της δράσης με τους τοπικούς αρμόδιους εκπροσώπους για θέματα προστασίας των δασών. Η κίνηση αυτή προκάλεσε ανοικτό διάλογο και επιμέρους συνεργασίες για την ορθή διαχείριση των καμένων εκτάσεων της Πελοποννήσου.
Η έγκαιρη ανταπόκριση και παρουσία μας στις καμένες εκτάσεις απέτρεψαν πιθανές περαιτέρω παράνομες ενέργειες στην περιοχή.
Εξειδικευμένες μελέτες για την οικολογική κατάσταση των καμένων περιοχών
Συντάξαμε μελέτη καταγραφής και παρακολούθησης των βιολογικών δεικτών κατάστασης διατήρησης καμένων ορεινών κοινοτήτων, σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και μελέτη παρακολούθησης της ανάκαμψης της βιοποικιλότητας σε καμένες δασικές περιοχές και άκαυτες νησίδες, σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Και οι δύο μελέτες οδήγησαν σε πολύ σημαντικά συμπεράσματα για την αναγκαιότητα διατήρησης των άκαυτων νησίδων και κατέληξαν σε ιδιαίτερα μέτρα προστασίας τους. Παρουσιάστηκαν στην επιστημονική κοινότητα και ενσωματώθηκαν σε προτάσεις πολιτικής για την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, συντάχθηκαν παραδείγματα μεθοδολογίας βιοπαρακολούθησης των νησίδων, με στόχο να αποτελέσουν ένα πρότυπο για αντίστοιχες μελλοντικές μελέτες σε άλλες περιοχές.
Μοντέλο πρόβλεψης της πορείας της αναγέννησης
Παρακολουθήσαμε μακροσκοπικά τις περιοχές που αντιμετωπίζουν ή είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα αναγέννησης. Το παράδειγμα του νομού Ηλείας, όπου μετρήθηκαν 19.634 νέα πευκάκια σε έκταση 8.400 τ.μ. σε πυρόπληκτα εδάφη, τονίζει την ιδιαίτερη σημασία αυτής της προσέγγισης, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους σχετικούς φορείς να λαμβάνουν έγκαιρα αποφάσεις για την επόμενη μέρα των υφιστάμενων και μελλοντικών καμένων εκτάσεων.
Το μοντέλο πρόβλεψης υλοποιήθηκε από εξειδικευμένη ερευνητική ομάδα της οργάνωσης με τη συνεργασία του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει παρουσιαστεί στη επιστημονική κοινότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (MEDPINE 4: 4th International Conference on Mediterranean Pines, 6-10 Ιουνίου 2011).
+ Περισσότερα
- Περισσότερα
Συμβολή στην προστασία ειδών
Τα ζώα του δάσους είναι τα άμεσα θύματα των πυρκαγιών. Έτσι λοιπόν, σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με την περιβαλλοντική οργάνωση «Καλλιστώ», αλλά και τους αρμόδιους φορείς, παρακολουθήσαμε 603 κόκκινα ελάφια στην Πάρνηθα και 265 τσακάλια σε Πελοπόννησο και Χαλκιδική και διατυπώσαμε τις προτάσεις μας για μέτρα προστασίας και διαχείρισης. Παράλληλα, συντάξαμε σχέδια παρακολούθησης και καταγραφής, τα οποία αποτελούν τη βάση για αντίστοιχες μελέτες σε άλλες περιοχές. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν στην επιστημονική κοινότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενώ οι εννέα αναφορές που προέκυψαν απεστάλησαν στους αρμόδιους φορείς προκειμένου να θέσουν σε εφαρμογή τα προτεινόμενα μέτρα.
Την ίδια στιγμή ενημερώσαμε και ευαισθητοποιήσαμε το ευρύ κοινό, μετατρέποντας την επιστημονική γνώση σε εύληπτη και εκλαϊκευμένη πληροφορία με τη μορφή ενημερωτικών κειμένων (factsheets) για το Κόκκινο Ελάφι και το Τσακάλι.
Διαχείριση της κτηνοτροφικής πίεσης στις καμένες περιοχές της Πελοποννήσου
Η κτηνοτροφία θεωρείται γενικώς επιβλαβής στις περιοχές που έχουν πληγεί από πυρκαγιές, καθώς η βοσκή των αιγοπροβάτων αποτελεί απειλή για τα νεαρά φυτά. Παρ' όλα αυτά, σε πολλές περιοχές μία μακροχρόνια απαγόρευση της βοσκής θα μπορούσε να σημάνει την ολική κατάρρευση του κτηνοτροφικού κλάδου με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Λιβαδικής Οικολογίας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θελήσαμε να συμβάλουμε στην ορθή αποτύπωση των προβλημάτων βόσκησης στην Πελοπόννησο και στη διατύπωση κατάλληλων μέτρων διαχείρισης του ζητήματος.
Τα αποτελέσματα της μελέτης απευθύνθηκαν στους αρμόδιους φορείς και πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις εργασίας με εκπροσώπους του ΥΠΕΚΑ και τοπικών φορέων. Στην περιοχή της Ανδρίτσαινας του Νομού Ηλείας αυτή η πρωτοβουλία έχει ήδη οδηγήσει σε μια δράση διαχείρισης της κτηνοτροφικής πίεσης.
Συμμετοχή στη μελέτη αποκατάστασης
Τη μελέτη αποκατάστασης για τις καμένες εκτάσεις της Πελοποννήσου ανέλαβε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για λογαριασμό του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το WWF Ελλάς συμμετείχε παρέχοντας εξειδικευμένη γνώση σε θέματα όπως η αποκατάσταση προστατευόμενων περιοχών, με έμφαση στην αλληλεπίδραση μεταξύ γεωργίας και προστασίας της φύσης.
Το WWF στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας
Συμμετείχαμε στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας με τίτλο «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο» (7-10 Οκτωβρίου 2010) με τη διοργάνωση δυο ειδικών συνεδριών για τις δασικές πυρκαγιές και με οκτώ προφορικές παρουσιάσεις οι οποίες αφορούσαν αποτελέσματα που έχουν προκύψει μέσα από τις δράσεις του προγράμματος «Το Μέλλον Των Δασών».
Επιπλέον των παραπάνω, στην υποδοχή του συνεδριακού κέντρου παρουσιάσαμε πλούσιο ενημερωτικό υλικό που έχει προκύψει από τις δράσεις μας.
